Archieven

Waarom groene activiteiten zo kalmerend werken

door Oda Salomons | sep 19, 2018 | Blog

Wie regelmatig in de natuur werkt, sport of er vrije tijd in doorbrengt, weet allang hoe goed de natuur ons doet. Hoveniers en kwekers zijn de minst stressvolle beroepen, blijkt uit een onderzoek van het CBS uit 2017. Aan de universiteit van Essex ontwikkelden ecopsychologen de Green Mind Theory om dit fenomeen te verklaren. Al vijftien jaar doen ze hier veel onderzoek naar het effect van groene activiteiten.

Kalme geest
Er is een bos vlakbij mijn huis waar ik een paar keer per week ga hardlopen of wandelen. Hier vond ik de verbinding met de natuur terug. Het ervaren van vrijheid door als een jonge hond hard over de bospaadjes te rennen. Starend over het water waar de bomen zich in spiegelen. Waar ik weer tot rust kom met een simpele mediatieoefening, door gewoon alleen te letten op mijn ademhaling, opkomende gedachten en emoties alleen te benoemen (ons brein houdt van labelen), zonder er verder aandacht aan te besteden, geen analyse of oordeel. Breinexpert Daniel Siegel schrijft in Mindsight hoe je een oog kunt ontwikkelen voor je gevoelens en gedachten, zonder je ermee te identificeren, waardoor je mind kalm blijft.

Green Mind Theory
Vanochtend ging ik weer en de run deed me denken aan het artikel dat ik nu lees over de Green Mind Theory, waarin een verbinding wordt gelegd tussen ons brein, ons lichaam en de omgeving. De basis voor een goede gezondheid en een kalme geest is voldoende slaap, een gezond dieet en sport/beweging. De mind is gelinkt aan ons brein en ons lichaam. Ons lichaam is verbonden aan natuurlijke en sociale omgevingen. Hoe ons lichaam op die omgevingen reageert, heeft invloed op onze gezondheid, stelt de Green Mind Theory.

Waarom is dit interessant?
Aan de hand van een eenvoudige metafoor laten de onderzoekers zien wat de invloed van ons brein op ons welbevinden is. Ze verdelen het brein heel simpel in het rode en blauwe brein.

Het rode brein
Ons brein heeft een onderste hersenstam die snelwerkend, onvrijwillig en impulsief is. Het is ook de bestuurder van ons vecht- en vluchtgedrag. Het onderste brein reageert voordat we denken en stuurt in ons lichaam het sympathische zenuwstelsel aan. We hebben het rode brein ook nodig, in de kern is het heel gezond. We krijgen veel dingen gedaan, we zijn gemotiveerd om lekker eten te kopen, seks te hebben, status en erkenning te krijgen. Het geeft ons de motivatie om doelen na te streven en vol te houden, zoals een jarenlange opleiding, of strijd omdat we willen winnen.

Te veel rode hersenen zijn niet goed voor de gezondheid. In moderne hoog consumptieve samenlevingen, leven we echter vaak op een rood alarm. Deze overactieve rode modus heeft een negatieve invloed op ons immuunsysteem. We worden moe, sneller ziek, slapen slechter, krijgen overgewicht en zoeken alcohol, gamen of drugs om het opgejaagde gevoel te compenseren. Of we raken verslaafd aan het gevoel van opwinding, status en erkenning, bezit en blijven maar doorwerken. We vergeten het blauwe brein aan te zetten.

Het blauwe brein
De bovenste hersenschors is langzamer, vrijwillig. Het is het centrum voor leren en is de bestuurder van rust en vertering. Het bovenste brein kalmeert en stuurt het parasympathische zenuwstelsel aan (ons kalmeringssysteem), dat allerlei belangrijke herstelwerkzaamheden verricht in ons lichaam. Het krijgt echter pas ruimte als er niets meer hoeft, het gevaar is geweken, de honger is gestild. De aandacht is open, niets moet, er is ruimte voor nieuwe mogelijkheden en creativiteit, verbinding met de mensen om je heen. Het gaat echter meestal niet vanzelf aan, daar moet je wel wat voor doen.

Green Mind – optimale mix tussen rood en blauw
De onderzoekers ontdekten eerder dat op de natuur gebaseerde activiteiten de blauwe hersenen stimuleren. Activiteiten die we met volle aandacht doen, waarin we helemaal ondergedompeld worden, zorgen ervoor dat ons interne geroezemoes kalmeert. Zo’n gemoedstoestand word ook wel flow genoemd. In de natuur vallen veel overbodige prikkels weg (bliebjes van je telefoon, mailtjes, gesprekken van collega’s), waardoor we makkelijker in een flow komen. In de natuur wordt ons kalmeringssysteem geactiveerd, we krijgen een meer brede, zachte, softe focus, die onze uitgeputte bronnen van aandacht voeden. Het rode brein is juist meer doelgericht.

De onderzoekers gebruiken de term ‘Green mind’ voor het vinden van een optimale mix tussen een actief parasympathisch zenuwstelsel en een mild sympathisch zenuwstelsel van interesse en opwinding met slechts af en toe een alarmreactie. Een mix tussen ons blauwe en rode brein werkt het beste. Te veel een rood brein is verwoestend voor onze gezondheid.

Hoe kwam ik terug uit het bos?
Het kabbelende water kalmeert, de schoonheid van de natuur nu de bladeren felrood en oranje kleuren, geven me een gevoel van vreugde. Ik kwam thuis en voelde me goed, vrolijk, gesterkt, de mist in mijn hoofd was verdwenen. Ik wist hoe ik een lastig probleem aan wilde pakken. Na een dosis groen medicijn, ging ik achter mijn computer zitten schrijven met een heldere focus.

De natuur gaat niet alleen over het herstellen van moeheid. Het gaat ook over psychologisch welzijn, geluk, creativiteit en persoonlijke groei door het ontwikkelen van een band met de natuur. Hoe vaker ik in de natuur ben, des te sneller kan ik in stressvolle situaties schakelen naar mijn blauwe brein.

Hoe groen is jouw mind?
Gaat alle aandacht vanzelf naar je rode brein. Of geef je bewust aandacht aan je blauwe brein?

Vind je deze informatie interessant?
Ik geef coachtrajecten en trainingen in de natuur. Neem contact op voor een gratis intake, een coachwandeling in de natuur of een belafspraak: 06 41867501; oda@rewildyourself.nl

Bronnen:
* Jules Pretty, Mike Rogerson and Jo Barton, Green Mind Theory: How Brain-Body-Behaviour Links into Natural and Social Environments for Healthy Habits, Int. J. Environ. Res. Public Health 2017, 14(7), 706; doi:10.3390/ijerph14070706 //www.mdpi.com/1660-4601/14/7/706/htm
* Paul Gilbert, The Compassionate Mind, 2009,
* Daniel J. Siegel, Mindsight, The New Science of Personal Transformation, 2010

Mijn avontuur begint op het Kootwijkerzand

door Oda Salomons | sep 10, 2018 | Blog, Training review

Paula Verkuijl, verpleegkundig specialist, deed mee aan de trainingsmidweek en schreef dit mooie verhaal.

De afgelopen dagen heb ik samen met wandelcoach en natuurtrainer Oda Salomons de natuur gevoeld, gehoord, geroken, geproefd en met een nieuwe blik gezien.

‘Een kwartier later dan ik had gezegd, kom ik aan bij camping Harskamperdennen waar Oda mij staat op te wachten. De Veluwe is een van mijn lievelingsplekken om te kamperen. Ik voel me gehaast en gestrest. Oda stelt me gerust, ik ben van harte welkom. De tent staat opgezet en mijn spullen kan ik gelijk wegzetten.

Ik voel me direct welkom en op mijn gemak. We drinken eerst wat bij de tent waarna Oda mij de camping laat zien om een indruk te krijgen van de omgeving. Ik voel dat ik langzamerhand tot rust kom waardoor ik meer open ga staan voor wat ik om mij heen zie. Het begint zachtjes te regenen, de zon gaat onder en de maan komt tevoorschijn. Bij de tent is een grote shelter waaronder we kunnen schuilen en kletsen. Ik voel me rustig aan lekker doezelig worden. Even later maak ik me klaar voor een nacht in de tent met het rustgevende geluid van de regen op het tentdoek.

Training Neem het avontuurlijke pad
De volgende ochtend staat een heerlijk ontbijt klaar, yoghurt met muesli en banaan en een kop koffie. Wat een heerlijk begin van de dag, met mijn gezicht in het zonnetje en goed gezelschap.
‘Wat is je gevoel uitgedrukt in een weertype?’ vraagt Oda.
‘Ik voel me een kalme beek die rustig kabbelt langs de oever.’
‘Wat is je verlangen naar avontuur, wat je wil doen binnen nu en drie dagen?’ vraagt ze.
Het eerste wat in mij op komt, is bij zonsopgang een duik in de zee nemen. Door deze oefening leer ik dat ik naast mijn verplichtingen ruimte mag maken om iets te doen waar ik naar verlang, maar tot nu toe geen stap in heb kunnen zetten. Ook ben ik mij er meer bewust van geworden dat ik een intern verlangen heb om iets ‘geks’ te willen doen. Samen met mijn kinderen deden we dat op vakantie wel, bijvoorbeeld ‘s ochtends pizza eten of om negen uur ‘s avond een duik nemen in de Weisensee.

Hoe kan ik meer avontuur in mijn dagelijks leven brengen? Ik laat symbolisch zand als losse korrels door mijn vingers glijden en laat blokkades achter mij. Mijn verlangen naar iets doen waar ik energie van krijg, symboliseer ik met de kracht van een steen.

Radio Kootwijk

Grenzen stellen
De volgende dag maken we een wandeling door het bos naar het Kootwijkerzand. Deze ochtend is het thema: ‘Grenzen stellen met zelfcompassie’.
We lopen het bos in en ik voel mij als een tropische warme zachte bries. Tijdens de wandeling word ik me er meer bewust van dat ik aandacht mag schenken aan signalen die mijn lichaam afgeven.
Aandacht voor mijn lichaam via een bodyscan, zorgt ervoor dat ik merk dat mijn grens aan het licht wil komen, de eerste fase van bewustwording.

Oda onderbouwt met wetenschappelijke literatuur hoe mensen reageren in onverwachte situaties. Ieder mens heeft drie systemen om emoties te verwerken en reageert vanuit een van deze systemen: een gevaarsysteem, een jaagsysteem of een zorgsysteem. Het gevaarsysteem zorgt voor zelfbescherming, het is de vecht-, vlucht- of bevriesrespons. Het jaagsysteem is gericht op bevrediging van behoeften. Het zorgsysteem krijgt ruimte wanneer er niets hoeft, het gevaar is geweken de honger is gestild. Het richt zich op verbinding, harmonie en welzijn.

Ik leer dat deze processen een rol spelen in ieders leven en eenieder verschillend reageert in situaties. Als mijn gevaarsysteem getriggerd word, reageer ik soms impulsief of trek ik mij terug. Ik leer tijdens de wandeling hoe ik beter voor mijzelf kan zorgen. In gedachten ga ik naar een veilige plek, waar ik rust en kracht ervaar. In situaties waarin ik mij bedreigd voel, of als ik over mijn grens laat gaan, kan ik mijn poort sluiten. Ik heb een keuze om vanuit een andere invalshoek te reageren. Ik heb invloed op mijn manier van denken en niet op dat van anderen.

Aan het eind van de training vraagt Oda weer te beschrijven hoe ik me voel in de vorm van een weerbericht. Ik voel me als een tornado, vol emoties en gedachten. Ik bevind me in het oog van de tornado en kijk rustig toe naar wat er om en in mij heen gebeurt, zonder er door meegesleept te worden.
Na de wandeling komt een moment van rust. We liggen in het zand, mijn gezicht in het zonnetje, ik sluiten mijn ogen en dan…. even niks.

Ontluikende bloem
Ik heb twee prachtige en zeer waardevolle wandelingen gemaakt. Oda, ik wil je met heel mijn hart danken voor je veilige, inspirerende, betrokken en professionele wandelingen met daarbij aandacht voor mij als persoon en de mogelijkheid om me te kunnen ontwikkelen.
Ik voelde mij als een bloem die langzaam open ging, mijn zintuigen namen de omgeving waar, ik rook alles wat voorbijkwam en mijn ogen richtte zich naar het zonlicht.
De ontwikkelingen die ik na onze mooie dagen heb ervaren wilde ik graag delen met deze woorden.

Lees hier mee over de training Grenzen stellen
Meer informatie over de training Neem het avontuurlijke pad
Neem contact op: oda@rewildyourself.nl

Eventmanagers komen tot rust in het Amsterdamse Bos

door Oda Salomons | sep 4, 2018 | Blog, Stress, Werkdruk

‘Hoe is de verhouding tussen actie, rust en stilte op een normale werkdag?’ vraag ik de eventmanagers. We staan tussen het hoog opgeschoten riet, een wielewaal zingt zacht zijn lied op Vogeleiland in het Amsterdamse Bos. Op uitnodiging van Viola Rudelsheim van ATPI Corporate Events geef ik hier de summercourse ‘Omgaan met hoge werkdruk’ aan het Genootschap voor Eventmanagers, samen met natuurtrainer Ellen Ruifrok.

We hebben net ervaren hoe ons lijf voelt in de cirkels van actie, rust en stilte. In de actie is de spanning het hoogst, bij rust en stilte het laagst.

Eventmanagers moeten veel dingen regelen, werkzaamheden op elkaar afstemmen en werken met strakke deadlines. Het is ook verleidelijk om in de actiestand te staan. Je krijgt veel dingen gedaan, en onze werkgevers zijn tevreden over ons. Het vak vraagt echter ook om creatief naar oplossingen te zoeken of nieuwe dingen te bedenken.

We struinen door de heemtuin, langs struiken met oranje en paarse bessen en stekelige duindoorns. We proeven wilde bosaardbeitjes en laten ons betoveren door de met water omheinde natuurtuin vol wilde planten en met veel gevoel voor schoonheid aangelegde paadjes en houten banken.

‘In de cirkels van rust en stilte heb je vanzelf toegang tot je creativiteit’, vertel ik. ‘Ons brein komt in de ruststand te staan. Hoe vaker je rust neemt, hoe sterker dit fundament wordt. Ook al heb je stress voor een deadline, je voelt je tegelijk ook rustig en stevig. ’

De eventmanagers willen vaker op de dag de pauzeknop indrukken, bij vrijwel iedereen is de actiecirkel het grootst. Ze ervaren vaak in hun lijf een gevoel van spanning. Als ik vraag welke stap ze gaan nemen om de cirkel van rust te vergroten ontstaat een mooie discussie over wat ‘rust’ voor hen betekent. De een komt tot rust door een boek te lezen op de bank. De ander juist door te sporten of te wandelen in de natuur.

Wat gaan de eventmanagers anders doen?

‘Ik ga vaker thuiswerken. Dan zit ik niet in de drukte van de kantoorjungle en kan ik me langer concentreren op een taak.’
‘Ik ga mijn ogen vaker in de “vrolijke stand” zetten. Ik heb net bij de oefening gemerkt dat ik me dan vanzelf positiever en rustiger ga voelen en meer schoonheid ga zien.’
‘Buiten lunchwandelen geeft me meer stress dan achter mijn bureau snel een broodje eten,’ zegt een deelnemer. ‘Dan verlies ik te veel tijd. Ik zal dan nu wel een paar minuten naar mooie natuurbeelden gaan kijken tijdens de lunch.’
‘Vaker naar muziek luisteren tijdens mijn werk.’

Na de training is een netwerkborrel met het Genootschap voor Eventmanagers bij het heemhuisje Vogeleiland. ATPI en in het bijzonder Viola Rudelsheim, dank voor deze perfect georganiseerde middag en uitstekend gekozen locatie waardoor iedereen tot rust kon komen. De speelse natuurplek nodigde uit om te leren en te experimenteren met nieuw gedrag.

Waarvan kom jij van tot rust? En jij? Hoe kun jij gedurende de dag vaker de pauzeknop indrukken? Bedenk drie dingen en laat het toeval beslissen wat je vandaag gaat doen. Ik ga zo een lunchwandeling maken, zet mijn blik in de vrolijke stand en probeer met een zachte brede open focus de omgeving te observeren.

Wil je ook iets doen aan de hoge werkdruk in je team? Neem contact op voor een vrijblijvend intakegesprek: Oda Salomons, 06 41867501; oda@rewildyourself.nl

Copyright afbeelding 1, 2 en 4: ATPI Corporate Events NL