In rustig vaarwater peddelen we in harmonie over de rivier. Ik zit in een kajak met mijn zoon, die ik tot kapitein heb gebombardeerd en mijn dochter van negen. (Lees Wie is de kapitein, deel 1). Bij de volgende bocht verschijnen plotseling de enorme steunberen van de Pont du Gard. Tientallen kajaks varen er naar toe. Als we onder het Romeinse aquaduct door zijn gevaren komen we weer in een stroomversnelling terecht. Het smaragdgroene water verandert in een witte bruisende stroom. Voor ons zien we twee kajaks tegen de rotsen slaan. Het water klinkt nu oorverdovend.
‘Kijk waar de andere kajaks door de stroomversnelling varen. Hou links aan,’ roept mijn dochter.
Het water stroomt steeds sneller.

‘Alleen bijsturen, verder niets doen,’ zegt ze. De stroomversnelling komt heel dichtbij. We moeten er doorheen, er zijn geen uitwijkmogelijkheden.
‘Bemoei je er niet mee,’ zegt haar broer. ‘We gaan rechts erlangs.’
‘Nee, zo moet het niet,’ roept ze.
Het massieve grijze rotsblok komt steeds dichterbij. We varen er in een noodvaart tegenaan. Beduusd blijf ik even heel stil zitten. Even later knalt een groene kajak tegen onze boot aan.
‘Entschuldigung.’

Mijn dochter stapt uit de kajak, zet haar handen in haar zij en gaat te keer tegen het Duitse echtpaar.
‘Rustig maar meisje, er is niks aan de hand,’ zegt de vriendelijke bebaarde man in zijn beste Nederlands.
‘Niks aan de hand,’ schreeuwt ze. ‘Jullie varen tegen onze boot aan.’
Ik kijk het echtpaar verontschuldigend aan. Ze keren hun kajak en varen er snel vandoor.

‘Nu ga ik op het achterste bankje zitten,’ zegt ze eisend. Ze trekt aan haar broers arm, maar die wil zijn rol niet zo maar opgeven.
‘Je moest er links langs, dat zei ik toch,’ zegt ze. ‘Kijk dan hoe die andere kajaks gaan.’ En alweer moeten we toegeven dat ze gelijk heeft.
Zuchtend staat hij op en schuift een plekje door. Haar navigatievaardigheden dwingen respect af.

Uit antropologisch onderzoek naar jager-verzamelaar-samenlevingen blijkt dat beslissingen over de hele stam vrijwel altijd op basis van consensus werden gemaakt. Onze eigen natuurlijke context als mens is de savanne van Afrika.

 

Een groep oermensen die op mammoets ging jagen had hoogstwaarschijnlijk een leider. Jacht op groot wild vergt meer samenwerking, dan is het goed dat iemand de leiding neemt. Maar wanneer de oermensen later bij het kampvuur zitten te eten is dit leiderschap niet meer relevant. Leiderschap werd toegekend op basis van vaardigheden en context. Een effectief leider coördineert en faciliteert, en deelt zeker geen bevelen uit. 

 Hoe herken je natuurlijk leiderschap? Zet een paar mensen in een groepje bij elkaar en geef ze een taak. Binnen vijf minuten is duidelijk wie de leider is. Als het goed is, degene met de meeste vaardigheden voor die taak. Leiderschap is van nature een sociale functie en dient de groep. 

oda@rewildyourself.nl

De knaloranje kajak wankelt als ik instap. Straks slaat het bootje om en smakt mijn hoofd tegen de rotsen. Rustig ademhalen. Zit mijn reddingsvest goed vast? Een frisse bries waait over het water, het is nog vroeg in de ochtend. De rivier ligt in een diepe kloof, aan weerskanten rijst het gebergte hoog op. Op de folders van de Pont du Gard zagen de kajaks er heel verleidelijk uit.
‘Jij bent de kapitein,’ zeg ik tegen mijn puberzoon en ga op het middelste bankje zitten. Hij knikt en neemt opgetogen op het achterste bankje plaats.
‘Wat ben ik dan?’ vraagt mijn negenjarige dochter.
‘De scheepsjongen, uit De scheepsjongens van Bontekoe.’

Ze knikt tevreden en gaat met haar kleine peddel voorin zitten.
‘O ja, de jongen Padde, die op het schip in slaap is gevallen en per ongeluk meevaart. Wat moet ik doen?’
‘De kapitein is de baas en zegt aan welke kant we moeten peddelen. Wij doen wat de kapitein zegt.’
‘Nee, ik wil zelf beslissen waar ik heenga,’ zegt ze en tuit haar lippen.
‘Aan boord van een schip is er één kapitein,’ zeg ik.
‘Dit is een kajak, en ik wil ook de kapitein zijn.’
‘Luister, we zijn nu een team. Als je samen in een boot zit, kan er maar een de kapitein zijn. Die is verantwoordelijk en neemt de beslissingen.’

Ze staart een poosje voor zich uit en volgt dan tegenstribbelend of niet de orders van de kapitein op. Nu eens rechts, dan weer links peddelend glijden we door het water, het heeft een opvallend groenblauwe kleur. Een modderachtige geur stijgt op. De kalkstenen bergen lichten op sommige plekken helwit op in de zon. Op andere plaatsen zijn de rotswanden dichtbegroeid met struiken. De schouders van de kapitein lijken iets breder, hij klemt zijn zonnebril vaster op zijn neus, steekt zijn kin iets meer naar voren.

Veel te snel naderen we de eerste stroomversnelling. Is dit moeilijkheidsklasse één? Het ziet er heftig uit. Zie je wel, dit is niks voor mij. Kan dat bange ego zijn mond even houden? Op welk punt moeten we erdoor? We varen precies op een plek af waar het water heftig tekeer gaat. Daar zit een rots. Hoe weet ik dat? Intuïtie? Als puber heb ik veel gezeild. Ik klem mijn lippen op elkaar, nee niet mee bemoeien.

We knallen tegen de rots op, maken een looping met de kajak, mijn hart klopt in mijn keel.
‘Mam, we moeten omdraaien,’ roept de kapitein.
‘Ja, goed.’
‘Wat moeten we doen?’ brult hij nu.
Ik kijk achterom, we varen in volle snelheid op een omgevallen boom af.

‘Peddels rechtop in het water,’ roept zijn zusje. ‘Aan de linkerkant. Nu!’
Als bij toverslag draait de kajak een halve cirkel, een golf water slaat over de boot heen. Hij blijft overeind en we varen keurig om de boomstam heen. Hoe wist ze dat? Eindelijk komen we in rustiger vaarwater terecht. Een gevoel van geluk stroomt door me heen.
‘Goed werk team,’ roep ik.
De rivier kronkelt verder, we varen onder laaghangende bomen door. Tegen de rots kleven twee bergbeklimmers. Het water klotst zachtjes tegen de boot, de zon verwarmt mijn gezicht. Met trage bewegingen slaan we de peddels in het water. Langzaam kom ik tot rust. (wordt vervolgd)

Wat is jouw natuurlijke plek in een team? Stap deze zomer met je familie of vrienden in een kajak en ervaar wat er gebeurt.