06 41 86 75 01 oda@rewildyourself.nl
Wat doe jij bij spannende momenten in je coaching?

Wat doe jij bij spannende momenten in je coaching?

Wandelcoach Marieke vertelt hoe ze van slag raakte door haar ongeduld. Haar coachee begon nu voor de vierde keer aan hetzelfde verhaal waar ze mee worstelde. Marieke zuchtte en vroeg ‘wat wil je dan wél?!’. Haar ongeduld was voelbaar. Haar coachee schrok en nu raakte Marieke echt in de stress, voelde zich onzeker, kon niet meer denken. Er gebeurde wat er steeds gebeurt als ze in de stress raakt: eerst valt ze als het ware uit en daarna schrikt ze van haar reactie en valt ze stil. Voor haar niet fijn, voor de coachee zeker niet.

Onder stress reageren we op onze automatische piloot, zonder erbij na te denken. We hebben geen toegang meer tot creativiteit, nieuwsgierigheid, inlevingsvermogen, we zijn de structuur van het gesprek kwijt. Door de overleefstand (onze vecht- vlucht en bevriesreactie) is dat even uitgeschakeld. Onder de tijdsdruk van de coachwandeling is er geen ruimte om iets nieuws te bedenken en te doen. Marieke verstarde.

Wat helpt bij stress om anders te reageren?

Survialonderzoeker Sarah Robinson (2014 Podcast 001: Survival Psychology with dr. Sarita Robinson), vertelt hoe zij onderzoek doet naar reddingswerkers in noodsituaties. Zij brachten een groep reddingswerkers in een noodsituatie, vertelt Robinson over haar onderzoek. Ze zaten in een helikopter die we lieten landen in een zwembad en vroegen hen zo snel mogelijk te ontsnappen. Echter: er gebeurde niets. Waarom ontsnapten de mensen niet?

Uit de observaties bleek dat ze verwoed probeerden de veiligheidsgordel los te maken. Dat deden ze echter op de manier waarop je een 3-punts veiligheidsgordel opent, zoals van een auto. Een helikopter heeft echter een 5-punts veiligheidsgordel die je op een andere manier opent, de opening zit in het midden. En geen van de inzittenden bedacht een andere manier. Ze kwamen eerst in de vecht- of vluchtreactie en toen dit niets opleverde, bevroren ze en bewogen niet meer.

De vraag was: hoe kun je mensen die flink gestrest zijn, instrueren dat zij zich zó gedragen dat de redding daadwerkelijk een succes wordt. In plaats van dat de mensen in nood vanuit de automatische piloot van angst reageren en de redding mislukt.
Wat bleek uit het onderzoek? Oefenen helpt het allerbeste! Oefenen om van stress naar verbinding te gaan. Wanneer de reddingswerkers dat konden realiseren verliep de redding soepel.
Dat is wat jou ook kan ‘redden’: levensecht oefenen met lastige situaties waar je met coachees in verzeild kunt raken, of bent geraakt.

Hoe? Je lichaam helpt

In een stressvolle situatie proberen we vaak hard na te denken wat we moeten doen. Maar wat zegt je lichaam je? Wat doet jouw lichaam bij stress? Observeer het eens.
Je lichaam heeft de neiging naar voren te bewegen. Je zou willen aanvallen.
Je lichaam heeft de neiging om uit de situatie te gaan. Je zou willen vluchten.
Je lichaam heeft de neiging om stil te vallen, mogelijk letterlijk stilstaan. Iets in je verstart, net zoals bij wandelcoach Marieke.

Dit is vaak het moment dat je uit je professionele rol als wandelcoach stapt. Je voelt je op een of andere manier bedreigd. Een diepe angst die we meedragen is de oerangst om uit de groep gestoten te worden, er niet bij te horen. Vaak merk ik dat wandelcoaches heel graag kwaliteit willen leveren en echt van betekenis willen zijn voor de ander, zich verbonden willen voelen. Dan kan het pijnlijk zijn als dit niet lukt of als je afwijzing ervaart. Zo gaat de aandacht meer naar jezelf dan naar de ander, raak je uit verbinding en reageer je vanuit de automatische respons.

Tegenwind

Tijdens onze training ‘Wandelcoaching bij Tegenwind’ oefen je met lastige situaties die je wel eens meemaakte met je coachees (of waarvan je bang bent dat het gaat gebeuren). Als je nu bijvoorbeeld denkt aan een spannend moment in de coaching schieten er misschien twijfels gaan door je hoofd: Wat is er echt aan de hand? Hoe kan ik mijn coachee helpen? Doe ik het wel goed? Voldoe ik aan de verwachtingen? Je kunt je er onzeker onder voelen en in je automatische gewoonte vallen.

Observeren

Marieke: ‘In de training ‘Wandelcoaching bij Tegenwind’ deden we een heel toegankelijke oefening om letterlijk van de lastige naar de veilige positie van verbinding te bewegen. Het was echt een eye-opener om mijn automatische reactie zo helder te zien, zo zonder oordeel, en vanuit een verstarde positie een stap te zetten naar een andere positie, om in beweging en zo weer in verbinding te komen. Prachtig hoe dat werkte.’

De oefening inspireert Marieke. ‘Ik hield een stressdagboek bij en observeerde mijn verstarring bij stressvolle situaties. Ik bevries dan. Het lukt me niet meer om te bewegen, ik voel niks meer, ik denk hard na maar kan geen oplossing bedenken. Ik ben toen eerst gaan bewegen, wat losser. Ik merkte dat ik langzaamaan mijn lichaam weer beter ging voelen. En het bijzondere was dat het mij lukte om mezelf rustig te observeren waardoor ik mijn stressreactie herkende: ja, dit gebeurt er altijd als ik veel stress ervaar. Ik kwam weer los en bij mezelf’

Veilig

Dat is de kracht van ervaringsgericht leren in een veilige situatie. Door zelf te ervaren hoe je als (wandel)coach reageert op spannende momenten, en je automatische reactie herkent, kun je jouw coachees heel helder en rustig bij hun proces begeleiden, ook bij spannende momenten. Want als je merkt dat het spannend wordt in de coaching weet je hoe je kunt schakelen naar verbinding. Je kunt weer open en nieuwsgierige luisteren waarbij je merkt dat je het niet hoeft te weten. Je durft te vertrouwen op het coachingsproces.

 

Connecting with Nature Stimulates Youth Wellbeing

Oefening voor jou

Dagboek van stress én verbondenheid

Wat zijn jouw triggers voor stress? En waar voel je vervolgens de spanning?
Houd een paar dagen een dagboek bij om te ontdekken wat je stress geeft en hoe je lichaam erop reageert (aanvallen, terugtrekken of bevriezen/verstarren).

Ons brein en lichaam hebben een ijzersterk geheugen voor situaties die in het verleden bedreigend waren. Maar die hoeven dat in het heden niet te zijn, terwijl ons lichaam wel signalen afgeeft dat de situatie bedreigend is. Triggers voor stress zijn bijvoorbeeld: afwijzing, boze blik, iemand die stil is, ruzie, lawaai, onzekerheid, niet mogen doen wat je belangrijk vindt, kritiek, te veel prikkels tegelijkertijd, pijn in je lichaam, slechte sfeer, genegeerd worden.

Vooral als prikkels zich opstapelen neemt de stress toe. Schrijf daarom ook in je dagboek wat je ervaart in je lichaam. Als je meer inzicht hebt in hoe je reageert kun je bewust gaan schakelen naar rust. Het kan echt. Voorbeelden van hoe je lichaam zich kan voelen zijn: opgejaagd voelen, hoge ademhaling, buikpijn, duizeligheid, woede, onrust, kou, een gevoel van vastzitten.

Dagboek signalen voor je veilig en verbonden voelen

En dan: houd ook een dagboek bij van de veilige en verbonden situaties. Daar kun je naar gaan schakelen, want de weg eruit kan door te leren schakelen naar veiligheid en verbondenheid. Triggers die je een veilig en verbonden gevoel geven zijn bijvoorbeeld: naar favoriete muziek luisteren, realiseren waar je dankbaar voor bent, genieten van kunst, de schoonheid van de natuur ervaren, een omhelzing of iemands hand vasthouden, visualiseren wat je wilt, rustig ademhalen, met vrienden afspreken.
Houd een tijdje in je dagboek signalen voor veiligheid en verbinding bij in korte verhalen, woorden, beelden en/of een fotocollage. Beschrijf ook wat je dan ervaart in je lichaam: een rustige ademhaling, kalmte, neutraliteit, mildheid, compassie, vriendelijkheid.

Training Wandelcoaching bij Tegenwind

En jij? Loop of liep je wel eens vast in je (wandel)coaching? Dat je even niet meer weet welk pad je in wilt slaan met je coachee? Dat je twijfelt of je wel voldoende in huis hebt? Je stoort je en kunt je adviezen niet meer voor je houden. Dat is heel gewoon. In de training Wandelcoaching bij Tegenwind ontdek je hoe je, als je getriggerd wordt door stressvolle gedachten en gevoelens, kunt schakelen naar rust en verbinding. En hoe je vanuit deze krachtige verbindende positie de ander echt ondersteunt tot nieuwe stappen in zijn leven.

Meer lezen:
Swinnen, Luc, (2021). Activeer je nervus vagus. Een revolutionair antwoord op stress- en angstklachten, trauma en een verminderde immuniteit, Lannoo

Stress? Doe eens wild deze zomer en floreer

Stress? Doe eens wild deze zomer en floreer

Ben je al in vakantiestemming? Wat doe jij om spanning en stress achter te laten en echt uit te rusten in je vakantie? Om je vast op weg te helpen inspireert trainer, psycholoog en wandelcoach Oda Salomons je en geeft suggesties hoe we door ons te verbinden met de natuur ruimte maken voor onze speelse, vrije kant. Neem de suggesties mee op reis, of geniet ervan in een natuurlijke omgeving bij jou in de buurt. Ook een fijn idee voor je coachee! Oda geeft onze trainingen ‘Wandelcoaching bij stress en burn-out’ en Wandelcoaching bij Tegenwind’.

Bij stress gaat het mis tussen brein, lichaam en omgeving

Misschien merk je het ook bij jezelf: je trapt nog even flink het gaspedaal in om de laatste zaken af te ronden voor je vakantie. Bij coachees met stress, merk ik dat ze het sowieso vaak moeilijk vinden om in hun dagelijks leven ruimte te geven aan kalmerende activiteiten zoals buiten- of creatieve activiteiten, waardoor ze fysiek kunnen herstellen. Het brein blijft daardoor in de ‘vechtstand’ staan van hard werken, doorzetten en in actie komen. Voor wandelen of spelen is geen tijd meer en dingen vóelen ook als een onbewuste dreiging: deadlines, conflicten op het werk, onverwachte taken en zetten ons brein en lichaam nog meer in de vechtstand.
Psychologen wijzen erop dat de chronische stress, die meer dan een miljoen Nederlanders ervaren, het gevolg is van die mismatch van het brein en lichaam met de omgeving.

Je voelt het in je lichaam

Hoe meer je de dreiging voelt, hoe sterker je dat aan je lichaam merkt: gespannen spieren, onrustig slapen, sneller geprikkeld, je libido verdwijnt, je bent moe, geen zin in eten of juist in zoete dingen. Het zou zomaar kunnen dat je langzaam naar een burn-out toe beweegt. De overleefmodus neemt dan de regie over: we gaan minder bewegen, kunnen ons minder goed concentreren, en nemen weinig initiatief. We houden ons koest in afwachting van betere tijden. En dan voelt niks meer speels of vrij aan ons.

Zo’n situatie reflecteert zich in de coachvraag ‘Hoe kan ik weer met plezier mijn werk doen, en leven?’ Voor de stress en burn-outcoach is het de uitdaging om coachees de eerste stap te laten zetten op het bospad naar herstel!

Oude breinpaden

Ons brein vormt zich in de relatie tot de omgeving. Hoe vaker we bepaald gedrag uitvoeren, hoe dieper de breinpaden en de neiging om dat gedrag te herhalen. Ons brein is efficiënt en 95% van ons denken gaat op de automatische piloot. Iemand die bijvoorbeeld heel goed kan klagen en mopperen doet dit omdat hij dit heel goed heeft geoefend, het is een ingesleten pad geworden. Net zoals bij mensen die hard door blijven werken en signalen van vermoeidheid negeren – dit is het pad dat ze altijd bewandelen en natuurlijk ook succesvol was.

Nieuwe breinpaden aanleggen

Maar je kunt nieuwe breinpaden aanleggen! Ons brein is plastisch. De meest toegankelijke manier is om je omgeving te veranderen – dan is de kans groter dat we ander gedrag gaan vertonen, door nieuwe prikkels uit de omgeving. Nieuwe activiteiten, nieuwe omgevingen veranderen ons brein. Als wandelcoach kun je daarom zo goed coachees begeleiden door hen letterlijk nieuwe paden te laten bewandelen, hen uit te dagen om te experimenteren met nieuw gedrag en samen te onderzoeken in welke omgevingen hun brein en lichaam tot bloei komt.

Gun jezelf deze zomer een florerende omgeving

Jij en je coachees weten vaak wel goed in welke omgeving ze floreren. Als je vraagt naar hun favoriete vakantiebezigheid, noemen veel mensen een buitenactiviteit. Misschien bergbeklimmen, in zee zwemmen, zeilen, vissen of wandelen in de vrije natuur.
Als we op vakantie zijn kunnen we ons in de avonturenstand zetten. We verbinden ons met de vrije persoon in ons, als we uit de dagelijkse routine stappen en nieuwe omgevingen exploreren.

Buiten zijn en ons verbinden met de natuur is voor ons lichaam en brein even belangrijk als zuurstof en water. Ons brein stemt zich vanzelf af op de sociale en natuurlijke omgeving. Als we ons met anderen of de omgeving verbinden, synchroniseren onze hersenen zich, dat is wat we contact noemen. We voelen ons in verbinding.

Welke landschap maakt jou speels?

Daag jezelf uit om deze zomer ruimte te geven aan je wilde vrije kant. Psycholoog en wildernisgids Bill Plotkin schreef het prachtige boek Wild Mind, waarin hij aangeeft dat onze wilde vrije kant de meeste ruimte krijgt in het landschap dat bij je past. Dan komt je sensuele, emotionele, speelse en instinctieve kant die een verwantschap heeft met rivieren, bergen, woestijnen, vlakten en bossen naar boven. Deze kant kent geen schaamte of angst.

In welk landschap komt jouw wilde, speelse natuur tot bloei? Is het een bos, de schraalheid van een vulkanisch gebied, de saamhorigheid van een kudde paarden, een snelstromende rivier, een verfrissend meer, de kracht van een waterval (er is er een op de Veluwe), de belofte van de zonsopgang? Ervaar welke plek resoneert met je innerlijke wilde, speelse natuur.

  • Stap over een fysieke drempel
    Dat kan een riviertje zijn, een boomstam die over het pad ligt, om uit je dagelijkse routine te stappen. Laat bewust je denkende ik achter: je gedachten, je meningen, je analyses, interpretaties en oordelen. Door over een fysieke drempel te stappen, help je je brein bij de overgang naar een ruimer bewustzijn zonder oordeel. Meander zonder doel, dwaal door de natuur en voel waar je lichaam naartoe wil bewegen. Doe het ook als je lichte weerstand voelt, dat is je angst voor het onbekende en het is best gezond om die zo nu en dan te negeren.
  • Verbind je lichaam
    Geef toe aan de neiging van je lichaam. Waar wil je lichaam naartoe bewegen? Wil ze snel, langzaam, wild? Of sta stil, exploreer de verbinding met je lichaam. Voel met blote voeten de aarde, het water, het gras, het zand. Doe het en laat de aarde, zon, rivier je huid voelen.
    Zing! Wat kan jou het schelen.
    Schrijf je diepste gedachten op, misschien wel in de vorm van een gedicht, een lied, een beweging of een dans.
    Reflecteer dan weer: Wat voel ik? Wat wil ik?
  • Ga door, ook na de zomer
    Moedig jezelf aan om ook na de zomer aandacht te geven aan je vrije kant. Plant deze zomer een zaadje en cultiveer in de herfst als een tuinman jouw innerlijke wilde planten. Het is niet moeilijk. Je hoeft het alleen maar te doen en geef het de ruimte in je dagelijks leven. Meld je in het najaar bijvoorbeeld aan voor een cursus sporen zoeken, tuinieren, vogels herkennen, wildplukken, permacultuur, massage, yoga, drummen, zingen, dansen. Activiteiten waarbij je de verbinding met je lichaam en de (natuurlijke) omgeving blijft exploreren.

    Wil je meer weten hoe je lichaam en brein verbindt en hoe je oefeningen kunt inzetten zodat je coachees echt ontspannen en herstellen? Kijk dan bij ‘Wandelcoaching bij stress en burn-out’ (er is een online– en live variant) en ‘Wandelcoaching bij Tegenwind’. Oda Salomons, wandelcoach, trainer en psycholoog geeft deze trainingen.

    Bronnen:
    Rek, Wilma de & Hoogendijk, Witte, (2018). Leef als een beest, Stress, overgewicht, burn-out en andere modernetijdziektes te lijf. Balans
    Pretty, Jules, Mike Rogerson and Jo Barton (2017). Green Mind Theory: How brain-body-behaviour links into natural and social environments for healthy habits, Int. J. Environ. Res. Public Health 2017, 14(7), 706.
    Kahneman, D. (2011). Ons feilbare denken. Business Contact.
    Plotkin, Bill (2013). Wild Mind: A Field Guide to the Human Psyche. New World Library
    Gennep, A. van (2004). The Rites of Passage, Psychology Press

     

Hoe kun je als wandelcoach mensen professioneel begeleiden met burn-out?

Hoe kun je als wandelcoach mensen professioneel begeleiden met burn-out?

Kun je als wandelcoach iemand professioneel begeleiden met een burn-out? Als coach mag je immers geen diagnose stellen. Hoe kunnen we mensen dan helpen? Dat zijn vragen waar veel wandelcoaches mee worstelen. Coaches krijgen in de media regelmatig het verwijt dat iedereen zich maar coach mag noemen en dat ze maar wat doen.
Oda Salomons is wandelcoach, psycholoog en trainer en geeft bij Het Coachbureau van Hilde Backus de verdiepende training Wandelcoaching bij stress en burn-out. Oda schreef dit artikel en helpt je keuzes te maken.

Robert

‘Mijn burn-out was vijf jaar geleden en ik ben nog steeds niet de oude,’ vertelt Robert. Het is een warme zomerse avond in juli. Ik heb vakantie en zit met twintig andere gasten aan het diner op een heerlijke plek in de Ardèche, bovenop een berg met uitzicht op het groene dal. De wind neemt een vleugje tijm mee, vermengt met frisse dennengeuren. Robert is hier samen met zijn vrouw en pubers; een lieve vriendelijke man. Mijn hart gaat naar hem uit.

‘Ik kon niet meer terug naar mijn oude baan, alleen de gedachte gaf me al stress. Nu kan ik nog steeds mijn hoofd moeilijk bij dingen houden en ik kan best weinig hebben,’ vertelt hij verder. ‘Als ik bijvoorbeeld met de auto verkeerd rij, word ik soms woedend. Ik ga schelden, over de trambaan rijden. Waar ik zo van baal is dat ik dan ook sta te brullen tegen mijn kinderen. Zo was ik eerder nooit.’

‘Sorry hoor,’ zegt hij, ‘jij bent toch burn-outdeskundige?’
‘Ja,’ lach ik, ‘ik heb me er flink in verdiept, opleidingen gevolgd en ondertussen ook al behoorlijk wat mensen weer op weg geholpen. Ik geef er ook trainingen in. Ik vind het een bijzonder interessant thema.’

Robert vertelt dat hij al een tijd bij een psychiater loopt en al veel therapieën achter de rug heeft.
‘Weet je hoe het werkt met stress?’ vraag ik.
‘Eh, nee, klinkt ingewikkeld,’ zegt hij met een zucht. Ik weet wel dat ik rust moet nemen, een programma moet aanhouden, maar ik heb ook ADHD en zo’n programma lukt me niet. Ik houd het niet vol. Ik ben nu begonnen met het ontwerpen van lampen. Ik zit dan zo heerlijk in een flow te werken, weet je, dan wil ik helemaal niet stoppen.’
‘Zal ik je later deze week wat vertellen over het stress-systeem, het is eenvoudig hoor,’ vraag ik? Dat wil hij wel.

Stress is goed

Later die week zitten we met een groep gasten op een idyllisch plekje aan een groen bassin met ijskoud water en een klaterende waterval, na een sprookjesachtige tocht langs wilde orchideeën, kastanjebomen, paarse klaver en fluitenkruid. Esther, de vrouw van Robert en ik hebben net de kou getrotseerd en zijn het water in gedoken om de waterval te zien. Als we op het gras neerploffen vragen ze me meer te vertellen over hoe dat nou werkt bij stress.

Elke waarneming gaat eerst langs de checker in ons brein. Dat is een soort veiligheidsfilter die checkt: is de situatie bedreigend of niet? Bij enige vorm van bedreiging ontstaan gevoelens van woede, angst of walging. Dat is een heel normale reactie op het waarnemen van bedreiging. Sterker nog, het is essentieel voor onze overleving. De vecht- of vluchtreactie gaat aan. Net zoals bij Robert achter het stuur de vechter in hem wakker wordt.

Onze hersenen geven direct signalen af aan ons lichaam, de stresshormonen nemen toe. Adrenaline om snel in actie te komen en cortisol om gedurende langere tijd in de actiestand te kunnen staan. Het lichaam komt in een staat van paraatheid. We zijn alert, hebben een hyperfocus, allemaal heel behulpzame reacties in een bedreigende situatie. Stress is daarmee ook goed voor ons, het zet je op scherp, maakt je sneller en alerter.

Ons stress-systeem is aangepast aan overleven op de Savanne

Een heel behulpzaam systeem dus, maar het is bij veel mensen over-ontwikkeld. In de training ‘Wandelcoaching bij stress en burn-out’ bespreken we wat het betekent om in een op prestatiegerichte en competitieve omgeving te werken, terwijl we floreren als we samenwerken en elkaar ondersteunen. De maatschappij is veeleisend en we zijn dat zelf ook. Dat voelt vaak als bedreigend. We schieten in de stress. We leven met een stress-systeem dat niet is aangepast aan het huidige hectische leven, het is nog hetzelfde als toen we rondzwierven over de Savanne. Als het systeem altijd aanstaat, ga je je steeds naarder voelen, het lukt soms niet meer om te ontspannen, voor jezelf op te komen of om helder na te denken.

Als je chronisch gestrest bent, raak je nog eerder gestrest. Je bent al geïrriteerd bij alledaagse situaties of je wordt woest of schrikt je kapot. Als je collega iets vraagt, kun je al uitvallen. Als je moet kiezen tussen wel of niet een weekend weg, kun je eeuwig twijfelen en misschien wel in huilen uitbarsten. Je systeem is zo overbelast geraakt dat iedere kleine verandering of keuze voor paniek kan zorgen. Achteraf kun je vaak wel een goede reactie bedenken, maar op het moment zelf niet.

Het kalmeringssysteem aanzetten

Esther en Robert kijken elkaar aan. ‘Je bent ongelooflijk lief,’ zegt Esther, ‘maar we hebben last van je onverwachte woede-uitbarstingen. Het is zo lastig om er met je over te praten.’
Robert streelt de kop van zijn hond. ‘Ik weet dat ik onredelijk ben. En ik kom haast niet tot rust als ik zo woest ben.’

De eerste stap is leren herkennen dat je je bedreigd voelt door iets of iemand. En dan je kalmeringssysteem aanzetten. Dat begint met een paar keer rustig adem te halen.
Ons kalmeringssysteem is het gebied van het zijn, je verbinden met anderen, en een activiteit doen waarvan je tot rust komt. Voor iedereen is dat weer iets anders: met de groep in de natuur zijn en lekker op het gras liggen, een wandeling maken, een berg beklimmen, een boek over de Romeinen lezen.

De hond van Robert ploft na een verkenningsrondje weer naast hem neer en hij aait de hond die tevreden bromt. Robert kalmeert van de hond, en van het wandelen door het bos, geeft hij aan. Ook is hij met een vriendengroep een bedrijf begonnen, met zijn handen is hij nu mooie lampen aan het creëren, wat hem veel voldoening geeft.

Wat voeg je toe als wandelcoach?

In de training ‘Wandelcoaching bij stress en burn-out’, stel ik graag de uitdagende vraag: kun je wel iemand coachen met een burn-out? Als coach mag je immers geen diagnose stellen, hoe kunnen we mensen professioneel helpen? En als mensen er ernstig aan toe zijn, mág je ze dan wel helpen? Dat zijn de vragen waar veel wandelcoaches mee worstelen. Coaches krijgen in de media regelmatig het verwijt dat iedereen zich maar coach mag noemen en dat ze maar wat doen.

Wat is je expertise?

We komen er tijdens de training op uit dat het belangrijk is om onderscheid te kunnen maken tussen wat bij jouw expertise hoort en wat niet, en dat goed af te bakenen. Als professioneel coach ga je geen trauma of depressie coachen, dat is een grens. Je verwijst je coachee naar de huisarts die beoordeelt wat er nog meer nodig is. Weet dus helder wat jouw expertise is, zoals weten wat een burn-out nu eigenlijk precies is, begrijpen hoe het stress-systeem werkt, weten in welke fasen iemand in een burn-out raakt, je coachees vruchtbaar kunnen begeleiden bij het herstel zodat ze weer regie krijgen over hun leven. En begrijpen hoe de natuur werkt.
Onderzoek, literatuur over chronische stress en mijn coachervaring ermee, wijzen erop hoe belangrijk het is om eerst aan fysiek herstel te werken, de overleefrespons leren herkennen en afremmen, zodat mensen zich weer veilig in hun lijf gaan voelen.** Dat is ook het expertisegebied van de wandelcoach bij chronische stress.

We bespreken in de training dat wanneer je kijkt naar de tijdlijn verleden, heden en toekomst, de professionele wandelcoach zich bevindt in het gebied tussen heden en toekomst. Waar sta je nu en waar wil je naar toe? Natuurlijk hebben we aandacht voor belemmeringen, maar altijd in relatie tot hoe ze in het heden een belemmering vormen om in beweging te komen.

Wandelen

Vrijwel elke wandelcoach die mensen met chronische stress en burn-out begeleidt moedigt hen aan om elke dag te wandelen, omdat dit een van de effectiefste manieren is om stress te verwerken. Maar je kunt wel zéggen dat mensen moeten gaan wandelen, effectiever is het om dit samen met je coachees te gaan doen. Dat is precies het gebied waar wij als wandelcoaches het onderscheid maken. Je kunt daardoor heel goed paden naast elkaar laten bestaan, de psycholoog (of andere hulp) en de wandelcoach. Door het wandelen ervaren coachees direct het effect van de natuur op hun zenuwstelsel. Laten ervaren (experiential learning) is een van de krachtigste manieren van leren.

Natuur

Als wandelcoach werk je aan de basis van het probleem: gezond omgaan met stress en je weer veilig leren voelen. Naast bewegen is de natuur hierbij behulpzaam. Wandelen in de natuur zet het kalmeringssysteem aan, soms meteen en soms helpt het je coachee om (thuis) wat langer te wandelen. De aandacht raakt meer open, de natuur roept niet dat je van alles moet er is ruimte voor creativiteit. In de natuur voelen we ons vaak veilig en verbonden en dat remt dat je je bedreigd voelt. Je coachee krijgt weer zin om mensen te ontmoeten, bloeit op en zet stappen op het pad van herstel.

De schakelaar ontdekken

Een paar dagen later spreek ik Robert weer. De diepe lijnen in zijn gezicht lijken wat verzacht. We bungelen met ons benen in het zwembad, de zon schijnt en onze gastheer Roel brengt ons een feestelijke cocktail Ballon cuarenta y tres.
‘Weet je, ik krijg het wat beter door wanneer ik me bedreigd voel,’ zegt hij. ‘We gingen vandaag kajakvaren op de Gorges de lʼArdèche. We naderden een smalle stroomversnelling, plots duikt een kajak naast me op en haalt me in. Ik schrok me kapot en werd meteen woest, want nu kon ik er niet door! Ik begin de man uit te schelden. De man keert zijn boot en vaart mijn kajak klem tussen de rotsen, ook dat nog. Op dat moment realiseer ik me dat ik aan het vechten ben. Ik haal een paar keer diep adem, excuseer me en leg uit dat ik van hem schrok. Ik baal nog wel dat hij me klem zette tussen de rotsen, want met veel moeite kreeg ik de kajak er weer tussenuit.’

Tweedaagse Training Wandelcoaching bij stress en burn-out op data

De coronacrisis hakt er bij veel mensen in: 16% procent is uitgeput vanwege de hoge werkdruk en 11% procent zit tegen een burn-out aan. Bij 21% is het ziekteverzuim op het werk gestegen blijkt uit recent onderzoek van het CNV*. Schokkende cijfers worden het genoemd. Dat betekent dat meer dan een miljoen medewerkers onder hoge druk staan. Ook veel zorgpersoneel zit heeft vermoeidheids- en burn-outklachten.
Mensen zijn gebaat bij een wandelcoachtraject, ze leren gezond omgaan met stress. De tweedaagse training ‘Wandelcoaching bij stress en burn-out’ is een evidenced-based methode voor wandelcoaches om coachees met stress en burn-out professioneel te begeleiden. Het is een verdiepende training voor jou als je de Wandelcoach Opleiding volgt of volgde. Wil je meedoen? Op 6 en 27 november is de volgende training weer. Welkom! Meld je hier aan.

Bronnen:
*//www.cnvconnectief.nl/nieuws/onderzoek-cnv-werkdruk-hoger-dan-ooit-door-coronacrisis/
**Gilbert, Paul (2010), The Compassionate Mind, A New Approach to Life’s Challenges, Little Brown UK.
Gilbert wordt beschouwd als dé expert op het gebied van depressie en compassie. Hij onderzoekt in dit boek waarom we vanuit een evolutionair en sociaal perspectief zo sterk reageren op bedreigende situaties. In het eerste deel schrijft hij over het wetenschappelijk onderzoek naar compassie en legt hij uit hoe ons gevaar/zelfbeschermingssysteem, jaagsysteem en kalmeringssysteem werken. In het tweede deel geeft hij veel voorbeelden en inspirerende oefeningen hoe we onze mind kunnen trainen om meer compassie te voelen met onszelf en de ander.

Spreekt deze informatie je aan?

Misschien ben je geïnteresseerd in een coachtraject? Of een training op maat?

Neem contact op met Oda Salomons voor een gratis kennismakingsgesprek:

oda@rewildyourself.nl

+31 6 4186 7501

Waarom helpt wandelen in de natuur om beter te slapen?

Waarom helpt wandelen in de natuur om beter te slapen?

Ons lichaam reageert op daglicht en maakt hormonen aan als het donker wordt, waardoor we slaperig worden. Daarom zijn we in de winter vaak vermoeider dan in de zomer. Buiten wandelen helpt om voldoende daglicht op te vangen en zo onze interne klok in stand te houden. Door kunstlicht en een onregelmatige levensstijl raakt de innerlijke klok verstoord.

Chronobiologen hebben ontdekt dat het menselijk lichaam door ritmes wordt gedirigeerd, zoals het dag- en nachtritme, maanritmes, seizoensritmes en jaarritmes. Verstoringen van de biologische klok kunnen niet alleen het slaapritme verstoren, maar hebben ook gevolgen voor gedrag, hormoonhuishouding, lichaamstemperatuur, bloeddruk en spijsvertering. Kortom: een goede werking van de klok is cruciaal voor een goede gezondheid.

Hoe zorg je voor een goede werking van de biologische klok?
* Daglicht houdt onze interne klok in stand. Daglicht geeft ons energie en het zorgt voor aanmaak van melatonine in de avond, waardoor we makkelijker in slaap vallen. 
* Natuurlijke geluiden en beelden zetten ons parasympathisch zenuwstelsel aan, waardoor we vertragen. Beelden en geluiden uit een kunstmatige omgeving activeren juist ons vaak overbelaste sympathisch zenuwstelsel, dat zorgt voor psychologische en fysiologische stress. In de natuur kom je dus sneller tot rust en volgen we meer onze innerlijke ritmes.
* Door blootstelling aan natuurlijk zonlicht te verhogen, en die van elektrisch licht te verlagen, kan de interne klok verzet worden.
* Een ochtendwandeling helpt bij het reguleren van het slaaphormoon melatonine. Een avondwandeling kan je helpen om sneller in te slapen. De beweging en het feit dat je even je hoofd leegmaakt helpen je om sneller in slaap te vallen. Diverse studies hebben aangetoond dat een avondwandeling goed is voor je bloeddruk en je slaappatroon kan verbeteren. Maak er een gewoon van om voordat je naar bed gaat even een ommetje te maken. Het werkt ontspannen en je duikt stressvrij, vermoeid je bed in.

Wil je ook beter slapen?
Geef jezelf op voor de training ‘Beter slapen? Volg je slaapritme’

Bronnen: * Persbericht Nobelprijswinnaar biologische klok 

*  Jules Pretty, Mike Rogerson and Jo Barton, Green Mind Theory: How Brain-Body-Behaviour Links into Natural and Social Environments for Healthy Habits, Int. J. Environ. Res. Public Health 2017, 14(7), 706; doi:10.3390/ijerph14070706 //www.mdpi.com/1660-4601/14/7/706/htm

Zijn we kwetsbaarder voor avondstress?

Zijn we kwetsbaarder voor avondstress?

Is het een goed idee om ’s avonds nog even te knallen om de presentatie voor de volgende dag te oefenen? Intensief te sporten of een kaartspel te spelen waarbij je echt graag wilt winnen, waardoor je lijf een adrenalineshot krijgt? Of kun je stressvolle situaties in de avond beter vermijden?

Onderzoekers van de Japanse Hokkaido Universiteit lieten gezonde deelnemers een veelgebruikte stresstest doen: in vijftien minuten een presentatie voorbereiden en geven voor drie getrainde interviewers en een camera; en tot slot een ingewikkelde rekensom oplossen. De onderzoekers waren benieuwd wat het verschil is tussen ochtend- en avondstress en lieten de ene groep de presentatie in de ochtend doen, en de andere groep in de avond.

Vermijd avondstress
Ze ontdekten dat het lichaam ’s avonds veel minder goed stress kan verwerken, omdat het lichaam minder stresshormonen afgeeft die helpen bij de omgang met stress.

Hoe helpen stresshormonen ons lichaam bij stress?
Bij stress komen twee hormonen vrij, adrenaline en cortisol. Je lichaam maakt adrenaline aan als het denkt dat het in gevaar is. Stel je voor dat je in een extreme situatie bent zoals een achtbaan, dat is wat adrenaline met je kan doen. Mensen hebben een overlevingsdrang en dit stofje wakkert binnen enkele seconden de vlucht-, vecht- of bevriesreactie aan. Het helpt ons om sneller en alerter te zijn in de omgang met lastige situaties, we voelen minder pijn en kunnen beter waarnemen. Daarna heeft het lichaam echter een periode van rust nodig. Als je je lichaam dit niet geeft, kan het uitgeput raken.

Cortisol helpt ons ook bij het reguleren van stress, maar werkt langzamer en remt de eerste stressreactie een beetje. Ook bij cortisol komt energie vrij om te besluiten hoe we omgaan met de situatie. Ons cortisolniveau heeft een dagelijks ritme, het is meestal laag in de avond en hoog in de ochtend. Dat merk je misschien als je ’s ochtends wakker wordt: gedachten jagen door je hoofd van de dingen die je die dag wilt doen, je hartslag gaat sneller, de spanning neemt toe. Het is ook fijn, want het helpt ons uit bed te springen en aan de nieuwe dag te beginnen.

Wat is het verschil tussen ochtend- en avondstress?
Het is een beetje ingewikkeld, maar stress activeert de HPA-as in de ochtend, maar niet in de avond. Hoe de HPS-as precies werkt lees je hier: bijnieruitputting.com/de-hpa-as/

Waarom is de HPA-as belangrijk?
De HPA-as helpt in de omgang met stress, het is een feedbacksysteem, zie het als een soort thermostaat. Het regelt de bloeddruk, hartslag, honger, dorst, slaap-waakritme, seksuele opwinding en lichaamstemperatuur. De HPA-as zorgt ervoor dat cortisol wordt afgegeven, en dit helpt ons bij het optimaliseren van de stressrespons. Het remt de respons een beetje af. Zo beschermt het ons brein en ons lichaam tegen de effecten van stress.

In de avond geeft de HPA-as minder hormonen af, waardoor die niet hun herstellende werkzaamheden kunnen uitvoeren. Als de HPA-as een keer niet aangaat, is dat niet erg. Maar als de as chronisch niet aangaat, is het een risico voor het ontstaan van psychische aandoeningen zoals depressie of burn-out. Ons lichaam kan dan niet de nodige herstelwerkzaamheden verrichten, waardoor we bij lichte stress al een sterke stressrespons afgeven. Mensen die en burn-out hebben gehad, zullen dit herkennen. Zelfs de minste inspanning kunnen al sterke fysieke reacties geven. Bij hen is de HPA-as gevoeliger ingesteld geraakt voor stress.

Kanttekening
Het bioritme van mensen verschilt. Het kan zijn dat avondmensen met een ander hormoonritme, beter met avondstress om kunnen gaan.

Hoe kun je voorkomen dat de HPA-as overbelast raakt?
Zorg voor voldoende rust. Merk je dat je lichaam te snel in de overleefstand komt te staan, of dat je je constant vermoeid en slaperig voelt, dan vraagt het van je dat je meer tijd besteedt aan activiteiten die het lichaam rust geven: zoals mediteren, yoga, wandelingen in de natuur, lezen, rustig spelletje rummikub in plaats van pokeren. Maar doe vooral wat bij je past, anders krijg je daar weer stress van.

Bron:
Yujiro Yamanaka, Hidemasa Motoshima, Kenji Uchida. Hypothalamic-pituitary-adrenal axis differentially responses to morning and evening psychological stress in healthy subjects. Neuropsychopharmacology Reports, 2018; DOI: 10.1002/npr2.12042

Vind je deze informatie interessant?
Ik geef coachtrajecten en trainingen in de natuur. Neem contact op voor een gratis intake, een coachwandeling in de natuur of een belafspraak: 06 41867501; oda@rewildyourself.nl

Doktersvoorschrift: breng tijd in de natuur door

Doktersvoorschrift: breng tijd in de natuur door

In Schotland schrijven artsen tijd in de natuur voor aan mensen met angst, depressie, diabetes, stress en meer. Dit is het eerste programma in de UK dat natuurlijke interventies voorschrijft. Op doktersvoorschrift krijgen ze grappige, verrassende oefeningen zoals: naar de wolken staren; strandkunst maken van natuurlijke materialen, een hond lenen en een wandeling maken, met paarden praten.

Meer lezen: Doctors in Scotland can now prescribe nature