Verbinden met de natuur | Rewild Yourself

Youth Exchange Care for Nature Learnings Participants

door Oda Salomons | mrt 10, 2023 | Blog, Verbinden met de natuur

Last summer we organized the Youth Exchange ‘How to Take Care of (Y)our Nature in Daily Life?’ We spent ten days in nature with 34 participants and group leaders (ages between 18 and 30) from Hungary, Turkey, Slovakia, Malta, Germany, and The Netherlands. In these ten days we challenged the participants to live ecofriendly on a daily basis. It was a wonderful experience to connect with each other and to inspire the participants on ecofriendly living.

What is a Youth Exchange?, you maybe ask. In a Youth Exchange young people from different countries get to know each other. They live together and participate in an interactive program that is based on their needs and is guided by group leaders and facilitators. Important values are: inclusion, green, active citizenship and learning from each other. It was my dream to bring young people together on a camping ground to connect them with (their) nature and inspire them to take better care of (their) nature on a daily basis. And the beautiful thing is that my pathway on Erasmus+ projects made this dream come true.

We received beautiful feedback from the participants on the question what they learned about taking care of themselves, nature and the group:

‘The group is an eco-system. We respect each other and listen to each other.’
‘I learned nature is and we are nature.’
‘Getting out of your comfort zone gives new exciting adventures.’
‘Expressing my needs and wants and to be touched by nature.’
‘Improve of communicating with people from different backgrounds / and showing vulnerability. Meditation, visualization and living eco-friendly.’

Are you curious about the learning of the participants? See below to read more.

My biggest learning was to trust the process and connect in the here-and-know with the group to feel their needs and take care of individual and group dynamics. And to embrace conflict as an important learning point. Some participants said ‘You know Oda, in this week of non-formal learning (Learning by doing and reflecting on it), I learned more than in a year at school. This is what the impact of a Youth Exchange can be.

I am very grateful that we organized the Youth Exchange with this amazing team from the Netherlands.
Thomas Albers from Anatta Foundation gave me the opportunity to apply for an Erasmus+ grand (Erasmusplus.nl) and be the project leader of this wonderful experience.
The grand of Erasmus+ made this dream come true. If you want to know more about Youth Exchanges please look on the website of Erasmusplus.nl.
Facilitators from the Netherlands:
Paula Verkuijl, expert in the area of (mental) health with a hawk eye for the group dynamics and needs of the participants.
Bertine Steenbergen, Back to Nature, expert in the area of bushcraft skills, ecofriendly living and mental wellbeing. Workshops on edable plants, bushcraft skills, make your eco friendly products etc.
Wouter Verkuijl, expert in the area of healthy food and vegan cooking. He asked the group: How can you take best care of your nature? ‘By loving your body and give yourself good food’, he said with a big smile.
Ali Shah, group leader and organizer of the workshop: How to give a workshop on ecofriendly living. Which inspired the participants to give their own workshop on the life of the bee queen (and not kill insects), healthy food, experience the impact of living in a eco-system, bring movement in your daily life.
Sybren Bouwsma, facilitator and nature coach. Workshop Vulnerability in nature
Jaimy Jozefzoon, applied psychologist and organizer of the workshop: How to be an inspirational role model.
And me Oda Salomons, expert in the area of creating safe learning experiences in nature and connecting with (their) nature. With workshops on images of nature from different countries, listening without judging, connecting with nature.

#Youth Exchange #CareforNature #Erasmus+ #RewildYourself

Stress? Doe eens wild deze zomer en floreer

door Oda Salomons | jul 13, 2021 | Blog, Stress, Verbinden met de natuur

Ben je al in vakantiestemming? Wat doe jij om spanning en stress achter te laten en echt uit te rusten in je vakantie? Om je vast op weg te helpen inspireert trainer, psycholoog en wandelcoach Oda Salomons je en geeft suggesties hoe we door ons te verbinden met de natuur ruimte maken voor onze speelse, vrije kant. Neem de suggesties mee op reis, of geniet ervan in een natuurlijke omgeving bij jou in de buurt. Ook een fijn idee voor je coachee! Oda geeft onze trainingen ‘Wandelcoaching bij stress en burn-out’ en ‘Wandelcoaching bij Tegenwind’.

Bij stress gaat het mis tussen brein, lichaam en omgeving

Misschien merk je het ook bij jezelf: je trapt nog even flink het gaspedaal in om de laatste zaken af te ronden voor je vakantie. Bij coachees met stress, merk ik dat ze het sowieso vaak moeilijk vinden om in hun dagelijks leven ruimte te geven aan kalmerende activiteiten zoals buiten- of creatieve activiteiten, waardoor ze fysiek kunnen herstellen. Het brein blijft daardoor in de ‘vechtstand’ staan van hard werken, doorzetten en in actie komen. Voor wandelen of spelen is geen tijd meer en dingen vóelen ook als een onbewuste dreiging: deadlines, conflicten op het werk, onverwachte taken en zetten ons brein en lichaam nog meer in de vechtstand.
Psychologen wijzen erop dat de chronische stress, die meer dan een miljoen Nederlanders ervaren, het gevolg is van die mismatch van het brein en lichaam met de omgeving.

Je voelt het in je lichaam

Hoe meer je de dreiging voelt, hoe sterker je dat aan je lichaam merkt: gespannen spieren, onrustig slapen, sneller geprikkeld, je libido verdwijnt, je bent moe, geen zin in eten of juist in zoete dingen. Het zou zomaar kunnen dat je langzaam naar een burn-out toe beweegt. De overleefmodus neemt dan de regie over: we gaan minder bewegen, kunnen ons minder goed concentreren, en nemen weinig initiatief. We houden ons koest in afwachting van betere tijden. En dan voelt niks meer speels of vrij aan ons.

Zo’n situatie reflecteert zich in de coachvraag ‘Hoe kan ik weer met plezier mijn werk doen, en leven?’ Voor de stress en burn-outcoach is het de uitdaging om coachees de eerste stap te laten zetten op het bospad naar herstel!

Oude breinpaden

Ons brein vormt zich in de relatie tot de omgeving. Hoe vaker we bepaald gedrag uitvoeren, hoe dieper de breinpaden en de neiging om dat gedrag te herhalen. Ons brein is efficiënt en 95% van ons denken gaat op de automatische piloot. Iemand die bijvoorbeeld heel goed kan klagen en mopperen doet dit omdat hij dit heel goed heeft geoefend, het is een ingesleten pad geworden. Net zoals bij mensen die hard door blijven werken en signalen van vermoeidheid negeren – dit is het pad dat ze altijd bewandelen en natuurlijk ook succesvol was.

Nieuwe breinpaden aanleggen

Maar je kunt nieuwe breinpaden aanleggen! Ons brein is plastisch. De meest toegankelijke manier is om je omgeving te veranderen – dan is de kans groter dat we ander gedrag gaan vertonen, door nieuwe prikkels uit de omgeving. Nieuwe activiteiten, nieuwe omgevingen veranderen ons brein. Als wandelcoach kun je daarom zo goed coachees begeleiden door hen letterlijk nieuwe paden te laten bewandelen, hen uit te dagen om te experimenteren met nieuw gedrag en samen te onderzoeken in welke omgevingen hun brein en lichaam tot bloei komt.

Gun jezelf deze zomer een florerende omgeving

Jij en je coachees weten vaak wel goed in welke omgeving ze floreren. Als je vraagt naar hun favoriete vakantiebezigheid, noemen veel mensen een buitenactiviteit. Misschien bergbeklimmen, in zee zwemmen, zeilen, vissen of wandelen in de vrije natuur.
Als we op vakantie zijn kunnen we ons in de avonturenstand zetten. We verbinden ons met de vrije persoon in ons, als we uit de dagelijkse routine stappen en nieuwe omgevingen exploreren.

Buiten zijn en ons verbinden met de natuur is voor ons lichaam en brein even belangrijk als zuurstof en water. Ons brein stemt zich vanzelf af op de sociale en natuurlijke omgeving. Als we ons met anderen of de omgeving verbinden, synchroniseren onze hersenen zich, dat is wat we contact noemen. We voelen ons in verbinding.

Welke landschap maakt jou speels?

Daag jezelf uit om deze zomer ruimte te geven aan je wilde vrije kant. Psycholoog en wildernisgids Bill Plotkin schreef het prachtige boek Wild Mind, waarin hij aangeeft dat onze wilde vrije kant de meeste ruimte krijgt in het landschap dat bij je past. Dan komt je sensuele, emotionele, speelse en instinctieve kant die een verwantschap heeft met rivieren, bergen, woestijnen, vlakten en bossen naar boven. Deze kant kent geen schaamte of angst.

In welk landschap komt jouw wilde, speelse natuur tot bloei? Is het een bos, de schraalheid van een vulkanisch gebied, de saamhorigheid van een kudde paarden, een snelstromende rivier, een verfrissend meer, de kracht van een waterval (er is er een op de Veluwe), de belofte van de zonsopgang? Ervaar welke plek resoneert met je innerlijke wilde, speelse natuur.

Stap over een fysieke drempel
Dat kan een riviertje zijn, een boomstam die over het pad ligt, om uit je dagelijkse routine te stappen. Laat bewust je denkende ik achter: je gedachten, je meningen, je analyses, interpretaties en oordelen. Door over een fysieke drempel te stappen, help je je brein bij de overgang naar een ruimer bewustzijn zonder oordeel. Meander zonder doel, dwaal door de natuur en voel waar je lichaam naartoe wil bewegen. Doe het ook als je lichte weerstand voelt, dat is je angst voor het onbekende en het is best gezond om die zo nu en dan te negeren.
Verbind je lichaam
Geef toe aan de neiging van je lichaam. Waar wil je lichaam naartoe bewegen? Wil ze snel, langzaam, wild? Of sta stil, exploreer de verbinding met je lichaam. Voel met blote voeten de aarde, het water, het gras, het zand. Doe het en laat de aarde, zon, rivier je huid voelen.
Zing! Wat kan jou het schelen.
Schrijf je diepste gedachten op, misschien wel in de vorm van een gedicht, een lied, een beweging of een dans.
Reflecteer dan weer: Wat voel ik? Wat wil ik?
Ga door, ook na de zomer
Moedig jezelf aan om ook na de zomer aandacht te geven aan je vrije kant. Plant deze zomer een zaadje en cultiveer in de herfst als een tuinman jouw innerlijke wilde planten. Het is niet moeilijk. Je hoeft het alleen maar te doen en geef het de ruimte in je dagelijks leven. Meld je in het najaar bijvoorbeeld aan voor een cursus sporen zoeken, tuinieren, vogels herkennen, wildplukken, permacultuur, massage, yoga, drummen, zingen, dansen. Activiteiten waarbij je de verbinding met je lichaam en de (natuurlijke) omgeving blijft exploreren.
Wil je meer weten hoe je lichaam en brein verbindt en hoe je oefeningen kunt inzetten zodat je coachees echt ontspannen en herstellen? Kijk dan bij ‘Wandelcoaching bij stress en burn-out’ (er is een online– en live variant) en ‘Wandelcoaching bij Tegenwind’. Oda Salomons, wandelcoach, trainer en psycholoog geeft deze trainingen.

Bronnen:
Rek, Wilma de & Hoogendijk, Witte, (2018). Leef als een beest, Stress, overgewicht, burn-out en andere modernetijdziektes te lijf. Balans
Pretty, Jules, Mike Rogerson and Jo Barton (2017). Green Mind Theory: How brain-body-behaviour links into natural and social environments for healthy habits, Int. J. Environ. Res. Public Health 2017, 14(7), 706.
Kahneman, D. (2011). Ons feilbare denken. Business Contact.
Plotkin, Bill (2013). Wild Mind: A Field Guide to the Human Psyche. New World Library
Gennep, A. van (2004). The Rites of Passage, Psychology Press

Why Connecting with Nature Stimulates Youth Wellbeing

door Oda Salomons | mei 24, 2021 | Blog, ecopsychologie, Verbinden met de natuur

Relax and restore in nature
Being in nature helps us to relax. In nature our calming system (parasympathetic nerve system) is automatically activated, which performs all kinds of important repair work on our body and brain. That is one of the reasons why being in nature is so powerfully effective for our wellbeing. Nature connection supports growth in all six wellbeing domains of positive mental health: environmental, spiritual, social, emotional, physical and intellectual, with nature in the outer circle. In this article we explore why and how connecting with nature stimulates youth wellbeing and what youth workers can do to stimulate activities in nature.

Key messages:

Calm your body, free your mind, connect with your wild heart in nature
In nature we feel less alone, we connect with something bigger
Playful exercises in nature stimulates flow learning and positive mental health

Which nutrients in nature promote our immune system?

- exposure to phytoncides, an ethereal substance secreted by trees and plants that slows breathing and reduces anxiety;
- exposure to mycobacterium vaccae – a bacterium that naturally lives in the soil and stimulates the happiness hormone seretonine;
- increased adiponectin – a substance that reduces appetite;
- negative ions in the air have an invigorating effect;
- the super vitamin D our body absorbs from sunlight, which helps to reduce feelings of depression [1]

The connection between brain, body and environment
At the University of Essex, eco-psychologists developed the Green Mind Theory to explain why nature is so restorative [2]. For the past fifteen years, they have investigated the effect of green activities on our health. The Green Mind Theory makes a connection between our brain, our body and the environment. The basis for good health and a calm mind is sufficient sleep, a healthy diet and sports/exercise. The mind is linked to our brain and body. Our body is connected to natural and social environments. How our body reacts to those environments affects our health, according to the Green Mind Theory.

Why is this interesting? Using a simple metaphor, the researchers demonstrate the influence our brain has on our wellbeing. They simply divide the brain into the red and the blue brains.

The red brain
Our brain has a lower brainstem that is fast-acting, involuntary and impulsive. It is also the driver of our fight-or-flight behaviour. The lower brain reacts before we think and controls the sympathetic nervous system in our body. We need the red brain because, at the core, it is very healthy. It is important for our self-protection; it is our survival mode. We get a lot of things done, we are motivated to buy good food, fall in love, connect with friends, get status and recognition. It motivates us to pursue and maintain goals, such as years of school, perform at sports or struggle because we want to win.

However, too much red brain is not good for our health. In modern highly consumerist societies, we often live in red alert. In our survival modus, we tend to see only threats and are disconnected from the creative part of the brain. We suffer from social comparison, which isn’t good for our self-esteem. This overactive red mode also negatively affects our immune system: we get tired, get sick faster, sleep badly, become overweight and look for alcohol, gaming or drugs to make up for the feeling of being rushed. Or we become addicted to the feeling that excitement (Facebook likes, online gaming), status and recognition give and keep on going. We forget to turn on the blue brain.

The blue brain
The upper cerebral cortex is slower, voluntary. It is the centre for learning and is the driver of rest and digestion. The upper brain calms and controls the parasympathetic nervous system (our calming or sedation system), which performs all kinds of important repair work on our body. However, it only gets space if nothing else is needed: if the danger has passed, if the hunger has been satisfied. In the blue brain, the attention is open, nothing is crucial and there is room for new possibilities, creativity and connection with the people around us. However, it does not usually switch on by itself, – we have to do something to change modes.

Green Mind – optimal mix between red and blue
According to research, nature-based activities stimulate the blue brain. Activities that we do with our full attention, in which we are fully immersed, soothe our internal buzz. Such a state of mind is also called flow. In nature, a lot of unnecessary stimuli disappear (bleeps from your phone, emails, conversations with others), which makes it easier for us to get into a flow. In nature our sedation system is activated – we get a broader, softer, soft focus, which nourishes our exhausted sources of attention. This gives our creativity a boost and makes the red brain more manageable. I will explain later on how youth workers can stimulate flow learning in nature.

Relation with the framework for promoting positive mental health and well-being in the European Youth Sector
Six domains of well-being are mentioned in the framework: environmental, spiritual, social, emotional, physical and intellectual. At the heart of these domains are mentioned: values, mindsets and identity around three questions:

How I feel?
How I think?
How I relate to others?

Nature connection supports growth in all six domains. Interventions in nature support well- being by:

Creating a safe learning environment by switching on our blue brain;
Experiencing a more relaxed and positive mindset, as our survival mode can easily switch off in nature – we feel safe, secure, soothed;
Having a positive sense of identity, which includes knowing and feeling good about ourselves, feeling that we have a purpose and having confidence in the ability to learn and grow as well as experiencing that nature does not judge us, that we are 100% ok just the way we are, that we don’t need to change;
In nature, everything has its own rhythm, the rhythm of the seasons. Nature brings people in contact with their deepest desires and their own natural resources, which they can draw on to live in balance;
Developing a healthy lifestyle: exercise on a daily basis, eat healthy food, sleep well, recover from stress, find the rhythm to regulate emotions;
Connecting with the environment, and feel that we are part of something bigger (spiritual dimension);
Discovering what is really important for us, what our values are, what makes us move and step into action. When we know what our values are, we can keep on taking footsteps on our life path with a purpose in mind – we no longer wander around, feeling lost and not knowing where to go. We feel what is important for us, what change we want to bring in the world, our reason for getting out of bed in the morning.

Evolutionary perspective
The problem is that most (young) people spend much of the day in artificially lit rooms, with air conditioning, so they hardly notice the rhythm of the day and night, changes in temperature or changing seasons.

However, according to the classic biophilia hypothesis of social biologist Edward Wilson everyone has an innate desire to connect with nature [4]. We have a kind of biologically set nature to respond positively to nature because we have evolved in nature. Our ancestors’ well-being and survival depended on their connection to nature, i.e., finding food and water, navigating, and predicting time or future weather conditions. Nature has been good to us and we tend to respond positively to environments that are beneficial to us.

Connecting the body and our wild mind with nature
The free, wild part of our identity is the deep, emotive, playful and instinctual dimension of our self. We experience that wild side when we feel immersed in the landscape around us – in the rivers, mountains, deserts, plains and forests. Our wild side enjoys a visceral and deep-rooted kinship with all other creatures and with the diverse ecosystems we inhabit. Psychologist and wilderness guide Bill Plotkin wrote the beautiful book Wild Mind to explore the different sides of who we are in nature. [5]

You may recognize that wild side from when you were a child. How you went on an adventure with your family or friends in nature. Maybe you were a scout and learned survival techniques in nature. Or you went on holiday without a plan and saw where the path was leading you. What is it like now? When do you make room for this wild and free side? This is the cheerful, spirited, funny person you carry hidden within you. The one that is not concerned by the judgment of others and has no self-judgment and is, above all, present. Being, enjoying, in the here and now, with all senses open.

Bring nature in the daily routine
What do you do as a youth worker when your youngsters are tired, stressed and tend to think negatively about themselves? The first step is to bring youngsters in contact with nature. In the review ‘Flourishing in Nature’, the authors examine the concepts of nature contact and nature connection [6]. They found that individuals who are more connected to nature spend more time outdoors, and nature contact often increases momentary feelings of connectedness.

So do put on your coats and go out into nature! Just five minutes of exercise in a park, forest, or other green space immediately improves our mood and self-esteem (Barton & Pretty, 2010). In a meta-analysis, a study of ten English studies about the effect of exercise in a natural environment on mood and mental health, researchers analysed various activities: cycling, walking, gardening, fishing, boating, horseback riding and vegetable garden work.

Their main findings:

The researchers saw the biggest change in mood and confidence after five minutes of movement in green nature.
The greatest positive changes in health were found in young people and people with a mental illness.
All natural environments boost wellbeing, but green areas with water add something extra.
Whether you exercise intensely or gently, self-esteem and mood increase at all levels.

Sports and exercise scientist Jo Barton of the University of Essex advocates adding more green exercises to healthcare. ‘We know from the literature that positive short-term effects have a protective effect on long-term results’ [7].

Inspiring activities in nature
Joseph Cornell is one of the world’s most famous nature educators. In his book Sharing Nature, you can find inspiration for playful activities to do with youngsters in nature. Sharing Nature is based on a flow learning method that contains four stages:

Stage 1. Awaken enthusiasm. Without enthusiasm people learn very little. We need this intense flow of personal interest and alertness.

Stage 2. Focus Attention. Attention activities help youngsters become attentive and receptive to nature.
Stage 3. Offer Direct Experience. By bringing us face to face with a bird, a wooded hill, or any natural subject, Offer Direct Experience activities give us intuitive experiences of nature.
Stage 4. Share Inspiration. Reflecting and sharing with others strengthens and clarifies the experience. Sharing brings to the surface unspoken but often-universal feelings that, once communicated, allow people to feel a closer bond with the topic and with one another. [8]

Connect with your wild heart, free mind and calm body
In this article we explored why being in and connecting with nature stimulates youth wellbeing. The Green Mind Theory helps us to understand the connection between our red and blue brains, our body and our environment. The way our body reacts to our environment affects our mental and physical health. Nature is an important facilitator for a positive mindset because our survival system (the red brain) can easily switch off and allowing us turn on the blue brain as we feel safe, seen, secure and soothed.

When we try to understand the importance of connecting with nature from an evolutionary perspective, we see that on a spiritual level we respond positively to nature because we have evolved in nature. Nature is our safe space, a place where we can learn and experiment in a playful, safe way without judging ourselves or others. Because in nature nothing judges you. The flow learning method of Joseph Cornell offers a useful framework and a lot of exercises for youth workers to work and play! with young people in nature.

So let us provide young people with intense nature experiences in order for them to turn on their blue brain and get in contact with their creativity and positive mood. Activities where we are immersed, without judging, in the here-and-now make us feel intensely alert and alive.

Walk through the forest and experience how wonderful it is to explore the environment with your wild heart, free mind and calm body.

References
This article is published in: Albers, T. & Salomons, O., (Eds.) (2021). Building Blocks for Promoting Positive Mental Health in Youth Work. Sharing Emerging Perspectives from the Field. Aalten: Anatta Foundation.

[1] Kuo, Ming (2015). How might contact with nature promote human health? Promising mechanisms and a possible central pathway. Frontiers in Psychology; 6.

[2] Pretty, Jules, Mike Rogerson and Jo Barton (2017). Green Mind Theory: How brain- body-behaviour links into natural and social environments for healthy habits, Int. J. Environ. Res. Public Health 2017, 14(7), 706.

[3] //self-reg.ca/2019/02/19/reframing-challenging-behaviour-part-1-blue-brain- red-brain-and-brown-brain/

[4] Kellert, S.R. & Wilson, E.O. (1993). The biophilia hypothesis. Washington, D.C.: Island Press.

[5] Plotkin, B. (2013). Wild Mind, a field fuide to the human psyche, New World Library.

[6] Capaldi, C. A., et al. (2015). Flourishing in nature: A review of the benefits of connecting with nature and its application as a wellbeing intervention. International Journal of

Wellbeing, 5(4), 1-16. doi:10.5502/ijw.v5i4.1

[7] Barton, J., Pretty, J. (2010). What is the best dose of nature and green exercise for

improving mental health? A multi-study analysis. Environmental Science & Technology,

2010: 100325142930094

[8] Cornell, J. (2013). Sharing Nature with Children, Crystal Clarity.

Further reading

Barton, J. Bragg, R., Wood, C., & Pretty, J. Eds., (2016). Green exercise – linking nature, health and well-being, New York: Routledge.

Doktersvoorschrift: breng tijd in de natuur door

door Oda Salomons | okt 24, 2018 | Stress, Verbinden met de natuur

In Schotland schrijven artsen tijd in de natuur voor aan mensen met angst, depressie, diabetes, stress en meer. Dit is het eerste programma in de UK dat natuurlijke interventies voorschrijft. Op doktersvoorschrift krijgen ze grappige, verrassende oefeningen zoals: naar de wolken staren; strandkunst maken van natuurlijke materialen, een hond lenen en een wandeling maken, met paarden praten.

Meer lezen: Doctors in Scotland can now prescribe nature

Veel vogels in de buurt is goed voor je gemoed en je gezondheid

door Oda Salomons | aug 23, 2018 | Blog, ecopsychologie, Verbinden met de natuur

Ben je vaker dan je lief is onrustig of in een slecht humeur? Maak je tuin, balkon of werkplek een walhalla voor vogels. Mensen die in buurten wonen met meer vogels, struiken en bomen hebben minder last van gevoelens van angst, depressie of stress ontdekten onderzoekers van de Universiteit van Exeter, Universiteit van Queensland en het Britse Trust for Ornithology.

Hoe meer vogels, hoe beter
In het onderzoek werden vooral veel voorkomende vogelsoorten waargenomen, waaronder merels, roodborstjes, koolmezen en kraaien. De studie vond geen relatie tussen de vogelsoort en de mentale gezondheid. De meeste mensen zijn niet zo goed in het benoemen van vogelsoorten. Het maakt dan ook niet uit naar welke vogels je kijkt.

Wel vonden ze een verband met het aantal vogels dat men kon zien in de wijk. Hoe meer vogels mensen in hun buurt zagen, hoe meer ontspannen ze zich voelen.

Woon- en werkplezier
Het effect van het kijken naar vogels was even groot in de stad als in meer groene omgevingen. Naar vogels kijken heeft een positief effect op je psyche ongeacht de buurt waar je woont, het gezinsinkomen, leeftijd, etniciteit en een breed scala aan andere sociaal-demografische factoren.

Onderzoeker Daniel Cox stelde in eerder onderzoek vast (Cox en Gaston 2016), dat door te kijken naar vogels mensen zich ontspannen en zich meer verbinden met de natuur. Meer vogels in stedelijke omgevingen, verhoogt ons welzijn, gezondheid en woon- en werkplezier.

Oefening: Kijk uit je raam
Werk je vandaag binnen? Neem een pauze en kijk eens rustig uit je raam naar de vogels in de lucht, in je tuin of op je balkon.

Spreekt deze informatie je aan? Neem contact op voor een training of coachtraject in de natuur.
oda@rewildyourself.nl

Bronnen:

– Daniel T. C. Cox, Danielle F. Shanahan, Hannah L. Hudson, Kate E. Plummer, Gavin M. Siriwardena, Richard A. Fuller, Karen Anderson, Steven Hancock, Kevin J. Gaston. Doses of Neighborhood Nature: The Benefits for Mental Health of Living with Nature. BioScience, 2017; biw173 DOI: 10.1093/biosci/biw173
– Watching birds near your home is good for your mental health: People living in neighborhoods with more birds, shrubs and trees are less likely to suffer from depression, anxiety and stress. ScienceDaily, 25 February 2017. www.sciencedaily.com/releases/2017/02/170225102113.htm.
– Daniel Cox, Kevin J. Gaston, 2016, Urban bird feeding: Connecting people with nature, PLOS ONE, 11, (art. e0158717). (1 December 2016 //dx.doi.org/10.1371/journal.pone.0158717)

Waarom ik weer ging kamperen

door Oda Salomons | aug 20, 2018 | Blog, Verbinden met de natuur

Het moment dat ik besloot met mijn kinderen te gaan kamperen weet ik nog precies. Ik keek online naar een aflevering van Family Matters waarin verslavingsgoeroe Keith Bakker een groep ontspoorde tieners en hun ouders drie weken meeneemt naar een ranch op een afgelegen plek in de Pyreneeën, waar de kinderen samen met hun ouders in een yurt slapen. Voor een opdracht gaan de gezinnen op survival. We zien hoe de zestienjarige gameverslaafde Mike onhandig zijn tas met spullen pakt. Hij kan zelfs zijn slaapzak niet in de hoes krijgen. Zijn vader helpt hem uiteindelijk toch weer.

Gameverslaafd
Mike speelt thuis dagelijks al jarenlang acht tot veertien uur per dag het spel World of Warcraft, een spel waarin je samen met anderen tegen ‘het kwaad’ strijd. En in de tijd dat hij aan het gamen is, ontwikkelt hij zich niet. Hij doet immers geen dingen die gewone jongens wel doen, voetballen, fietsen, stoeien, kanoën, salamanders zoeken bij de kreek. Allemaal manieren waarop kinderen met hun emoties om leren gaan en grenzen leren kennen. Mike kan dat niet. Hij is een gewelddadige game-junk.

We zien hoe hij de yurt kort en klein slaat en zijn ouders uitscheldt, nadat hij van hen te horen heeft gekregen dat ze thuis het spel van de computer halen. Zijn vader, die geen ruzie wil, kijkt hulpeloos weg. Ik word plaatsvervangend kwaad en roep tegen het scherm: ‘Stel toch eens een grens man, hoe ver moet je zoon gaan voordat je regels stelt?’
‘Hier kan ik dus niet mee omgaan,’ zegt de vader buiten tegen zijn vrouw.
‘Nee,’ zegt ze, ‘dat kan jij niet. Dit is wat ik thuis elke dag meemaak.’

De kunst van het kamperen
In een flits zie ik voor me hoe mijn zoon straks op zijn schoolkamp zit te hannesen met zijn slaapzak. Dan is er geen ouder in de buurt die het wel even voor hem regelt. Met een schrok realiseer ik me dat ik een belangrijke familietraditie niet aan mijn kinderen heb door gegeven: de kunst van het kamperen. Om ze te laten beleven dat ze geen spullen, tv of games nodig hebben. Dat je niets nodig hebt om buiten te overleven en ervan te genieten, behalve voedsel, wat te drinken en een schuilplaats om warm te blijven. Dat kamperen iets is om naar uit te kijken. Het eerste wat mijn kinderen doen als ze ’s ochtends wakker worden of als ze ’s middags uit school komen is achter een apparaat gaan zitten, net als Mike. Hoe kon het dat ik iets waar ik zo van hield niet meer gedaan had sinds ik zwanger werd van mijn oudste zoon? Ik had gefaald als moeder.

Ik vond het gedoe, te veel moeite. Ik durfde niet alleen met de auto op pad. Ik had geen kampeeruitrusting, mijn man wilde niet mee. Allerlei redenen had ik om niet te gaan. In de weekenden was ik bezig met klussen in huis. In de natuur zijn, een boswandeling maken, daar was geen tijd meer voor, het was tijdverspilling. Er moest nog zoveel gebeuren. ’s Middags maakte ik op mijn werk vaak een ommetje, maar nu werkte ik door, want dat verslag moest echt af. Ik leverde vrije tijd in, slaaptijd in, en toch bleef ik te weinig tijd houden. Ik was alleen nog maar bezig om zo veel mogelijk activiteiten op een zo kort mogelijke termijn te vervullen.

Vertragen en luisteren
In de dagelijkse drukte van ons leven vergeten we vaak om te vertragen en te luisteren naar het gezang van vogels of te worden geraakt door de fel oranjerode tinten van de herfstbladeren. Dat zijn dingen waar ik aandacht voor heb als ik ergens mijn tentje opsla en ik de volgende ochtend de citronella nog kan ruiken van de kaarsen die we de avond ervoor aandeden om de muggen te verjagen. Het is natuurlijk een kwestie van perspectief. In de natuur zijn hoort niet thuis in de categorie vrije tijd, maar in de categorie gezondheid. Om gezond te blijven, te bewegen, te dagdromen, mijn zintuigen te stimuleren moest ik juist in de natuur zijn.

En waar ik me eerst helemaal leeggezogen voelde, begon ik me langzaam aan weer op te laden. Zaaide dille en kamille in de tuin. Extra tijd kreeg ik niet door te versnellen, want die tijd vulde zich meteen met andere activiteiten. Echte tijdsbesparing lukte alleen door minder te doen, niet meer. Geen ramen meer lappen, de tuin een wildernis laten worden, zo min mogelijk strijken. Ik besefte dat ik zelf het goede voorbeeld moest geven. Als ik al geen tijd heb om in de natuur door te brengen, hoe kunnen mijn kinderen dat dan wel hebben? Ook dat was een belangrijke reden om te gaan kamperen.

Familieweekend in Zeewolde
We komen als eersten aan op het natuurkampeerterrein De Dasselaar bij Zeewolde. De bossen lijken eeuwenoud door de vruchtbare zeebodem, maar ze zijn er pas vijftig jaar. Van een vriendin heb ik tentjes geleend, die we in drie seconden op kunnen zetten, langzamer leren leven kost tijd. Al snel vind ik ons kampeerweitje tussen de noten- en appelbomen.

Vrijwel het eerste wat mijn dochter doet als ze rondscharrelt in het bos, is op zoek gaan naar een bijzonder schuilplekje. Struikgewas wordt onderzocht om te kijken of het te gebruiken is. Tien minuten later komt mijn zus en haar gezin aan, voor wier verjaardag ik dit kampeerweekend met de familie heb georganiseerd. Het is haar eerste verjaardag die we zonder mijn moeder vieren.

Unplug
‘Kom jongens, apparaten uit, ga lekker voetballen,’ roep ik door het autoraampje.
‘Ik speel liever binnen, want daar zitten alle stopcontacten,’ antwoordt de oudste geïrriteerd. Ze reageren meestal chagrijnig als een apparaat uit moet, alsof je een speentje uit de mond van een baby trekt.

In mijn uppie begin ik de tenten op te zetten. Mijn zoon biedt aan te helpen als hij daarna op zijn apparaat mag. Dat is het ergerlijke van die dingen, ze kunnen zelf niets meer verzinnen om te gaan doen. Ik zeg hem dat het geen computertijd meer is en moet wel iets wegslikken als hij zich omdraait, in een stoeltje neerploft en verdere medewerking weigert. Waar is het mis gegaan? We zitten op een prachtig terrein, de andere kinderen rennen rond met takken of maken zandtaartjes van modder.

‘s Nachts in het donker naar de wc
Na een uurtje als toeschouwer op een kampeerstoel te hangen, komt hij toch in beweging als zijn kleine nichtje hem vraagt mee te doen met verstoppertje. Mijn vader en broers zijn inmiddels ook gearriveerd met hun gezinnen. Mijn vader van tachtig slaapt in de vouwcaravan die nu van mijn broer is, maar waarmee hij jarenlang met mijn moeder door Europa trok, totdat ze uiteindelijk een plek bovenop een berg vonden in het zuiden van Frankrijk waar ze jaarlijks terugkeerden. Dit was wel de laatste keer in de vouwcaravan, zegt hij de volgende ochtend. Voor hem hoeft het niet meer: ’s nachts in het donker over de camping naar de wc.

Ik vraag of iemand vast hout wil sprokkelen voor de vuurkorf. Mijn zoon neemt als oudste de leiding en trekt met een schare kinderen achter zich aan het bos in, waar varens onder de bomen oplichten in gele vlakken en fluweelzachte mossen op de bomen groeien. Ze sprokkelen hout, maken jacht op een konijn. De stapel hout wordt steeds hoger.
We steken het vuur aan, de kinderen zoeken takken waar we brooddeeg omheen wikkelen en boven het vuur roosteren. We dromen weg in de avond. De rook van het vuur geeft een zacht schijnsel op de gezichten. We horen alleen nog de geluiden van de natuur. Dan zijn de broodjes klaar en we praten, zingen en vertellen elkaar grappen. Ik leg een warme fleecedeken om mijn vaders schouders. Hij zit er een beetje kouwelijk bij, maar zijn ogen hebben een zachte blik.

Waar is mijn zoon gebleven?
Van de jongenstent staat de rits nog open, maar de tent is leeg. Ik heb nog zo gezegd dat ze de tent goed moesten afsluiten, het is al een beetje klammig binnen. Bij het toiletgebouw zit hij op de bemodderde grond met zijn apparaat aan het infuus, het enige stopcontact hier op de natuurcamping. Het lijkt alsof offline zijn, de grootste angst onder jongeren is geworden. Had ik nou echt verwacht dat hij een weekend lang de elektronica links zou laten liggen?
Ik vraag hem of hij net zo wil worden als de gameverslaafde Mike. Hij kijkt even omhoog en verzucht ‘Mam, jij overdrijft altijd zo.’
‘Kom je niet gezellig warme chocolademelk drinken bij het vuur?’ dring ik aan.

Wat doet de natuur met de gameverslaafde Mike?
Hij blijft niet onberoerd voor het verbluffende berglandschap, de mistige ochtenden, de zacht hinnikende paarden met hun vriendelijke ogen. Thuis kan Mike zich op zijn kamer opsluiten en gamen maar in de wildernis kan hij niet ontsnappen. Lukt het Keith en zijn coaches om door zijn verdediging van zwijgen en terugtrekken heen te breken?

Het gebrek aan contact tussen Mike en zijn ouders is schrijnend. Mike zegt dat hij zijn ouders haat sinds ze hem op zijn twaalfde zes weken uit huis geplaatst hebben en sindsdien geen band meer met ze heeft. Hoe kan het ooit nog goed komen? Een gameverslaving schijnt nog erger te zijn dan een coke- of heroïneverslaving. Als je gamet vergeet je de vervelende werkelijkheid en beleef je vooral positieve gevoelens. Het is verleidelijk om steeds weer die roes op te zoeken. Mike blijft echt niet van het spel af als ze weer thuis zijn.

‘Ik ben gestopt met leven naast de computer,’ zegt Mike. Gamen ís zijn leven. Verder kan hij niets, geen huishouden of financiën doen, geen vrienden maken.
Als de vader van Mike zijn zoon na het vergevingsgesprek eindelijk aanraakt en Keith Bakker zegt ‘Dit is een mooi moment,’ lopen de rillingen langs mijn rug. Waarom raakt deze scene me zo? Dit is toch goedkope tv-kitsch? Er is gemonteerd, geknipt, maar de emoties lijken wel oprecht. Stiekem hou ik als afvallige van dit soort wonderen. Net zoals ik als kind zondagochtend verplicht op de eerste rij in de kerk zat en we onze schulden moesten belijden. Als je er maar eerlijk vooruit kwam, werden je zonden altijd vergeven.

Wachtend bij het kampvuur
Raakt het misschien aan mijn verlangen naar erkenning? Ook mijn ouders wisten niet hoe ze met een lastige puber om moesten gaan. Ik zette me af tegen de gezellig samenzijn-terreur en trok me zo vaak mogelijk terug op mijn kamer, net als Mike, niet om te gamen, we hadden nog geen apparaten, maar om in mijn dagboek te schrijven, te lezen, muziek te luisteren, terwijl mijn moeder beneden bleef wachten met kopjes thee, zelfgebakken zandkoekjes en een spelletje dubbel patience. Eigenlijk net zoals ik met chocolademelk bij het kampvuur op mijn zoon wachtte die niet kwam.
Misschien is dat het lot van puberouders, je verlangt naar contact met je kinderen, maar zij zoeken iets anders. Ze zijn meer bezig met hun binnenwereld dan met wat zich daarbuiten afspeelt.

De kinderen liggen in bed, ik kruip in mijn slaapzak en hou het tentdoek nog even open om naar buiten te kijken. Een konijntje schiet schichtig langs de vuurplek waar de kooltjes nog na smeulen. Een paar sterren staan helder aan de hemel, anderen beginnen op te lichten. De maan verlicht vaag de toppen van de fruitbomen. Vreemd dat deze bomen jonger zijn dan ik ben. Mijn vader doet zijn lantaarn in de vouwcaravan uit. In de tent van mijn zoon brandt nog het lichtje van zijn apparaat, de bliebjes klinken door in de stilte van de avond. Moet ik het afpakken? Nee, ik heb geen zin in ruzie. Zachtjes snurkt mijn dochter naast me en praat even in haar slaap. Hoeveel kampeertochten moet ik nog maken voordat hij zonder zijn apparaat kan?

Raakt dit verhaal je? Wil je meer weten over mijn coachtrajecten en natuurtrainingen?

Stuur me een mailtje dan neem ik persoonlijk contact met je op: oda@rewildyourself.nl

« Vorige Pagina