Wie regelmatig in de natuur werkt, sport of er vrije tijd in doorbrengt, weet allang hoe goed de natuur ons doet. Hoveniers en kwekers zijn de minst stressvolle beroepen, blijkt uit een onderzoek van het CBS uit 2017. Aan de universiteit van Essex ontwikkelden ecopsychologen de Green Mind Theory om dit fenomeen te verklaren. Al vijftien jaar doen ze hier veel onderzoek naar het effect van groene activiteiten.
Kalme geest
Er is een bos vlakbij mijn huis waar ik een paar keer per week ga hardlopen of wandelen. Hier vond ik de verbinding met de natuur terug. Het ervaren van vrijheid door als een jonge hond hard over de bospaadjes te rennen. Starend over het water waar de bomen zich in spiegelen. Waar ik weer tot rust kom met een simpele mediatieoefening, door gewoon alleen te letten op mijn ademhaling, opkomende gedachten en emoties alleen te benoemen (ons brein houdt van labelen), zonder er verder aandacht aan te besteden, geen analyse of oordeel. Breinexpert Daniel Siegel schrijft in Mindsight hoe je een oog kunt ontwikkelen voor je gevoelens en gedachten, zonder je ermee te identificeren, waardoor je mind kalm blijft.
Green Mind Theory
Vanochtend ging ik weer en de run deed me denken aan het artikel dat ik nu lees over de Green Mind Theory, waarin een verbinding wordt gelegd tussen ons brein, ons lichaam en de omgeving. De basis voor een goede gezondheid en een kalme geest is voldoende slaap, een gezond dieet en sport/beweging. De mind is gelinkt aan ons brein en ons lichaam. Ons lichaam is verbonden aan natuurlijke en sociale omgevingen. Hoe ons lichaam op die omgevingen reageert, heeft invloed op onze gezondheid, stelt de Green Mind Theory.
Waarom is dit interessant?
Aan de hand van een eenvoudige metafoor laten de onderzoekers zien wat de invloed van ons brein op ons welbevinden is. Ze verdelen het brein heel simpel in het rode en blauwe brein.
Het rode brein
Ons brein heeft een onderste hersenstam die snelwerkend, onvrijwillig en impulsief is. Het is ook de bestuurder van ons vecht- en vluchtgedrag. Het onderste brein reageert voordat we denken en stuurt in ons lichaam het sympathische zenuwstelsel aan. We hebben het rode brein ook nodig, in de kern is het heel gezond. We krijgen veel dingen gedaan, we zijn gemotiveerd om lekker eten te kopen, seks te hebben, status en erkenning te krijgen. Het geeft ons de motivatie om doelen na te streven en vol te houden, zoals een jarenlange opleiding, of strijd omdat we willen winnen.
Te veel rode hersenen zijn niet goed voor de gezondheid. In moderne hoog consumptieve samenlevingen, leven we echter vaak op een rood alarm. Deze overactieve rode modus heeft een negatieve invloed op ons immuunsysteem. We worden moe, sneller ziek, slapen slechter, krijgen overgewicht en zoeken alcohol, gamen of drugs om het opgejaagde gevoel te compenseren. Of we raken verslaafd aan het gevoel van opwinding, status en erkenning, bezit en blijven maar doorwerken. We vergeten het blauwe brein aan te zetten.
Het blauwe brein
De bovenste hersenschors is langzamer, vrijwillig. Het is het centrum voor leren en is de bestuurder van rust en vertering. Het bovenste brein kalmeert en stuurt het parasympathische zenuwstelsel aan (ons kalmeringssysteem), dat allerlei belangrijke herstelwerkzaamheden verricht in ons lichaam. Het krijgt echter pas ruimte als er niets meer hoeft, het gevaar is geweken, de honger is gestild. De aandacht is open, niets moet, er is ruimte voor nieuwe mogelijkheden en creativiteit, verbinding met de mensen om je heen. Het gaat echter meestal niet vanzelf aan, daar moet je wel wat voor doen.
Green Mind – optimale mix tussen rood en blauw
De onderzoekers ontdekten eerder dat op de natuur gebaseerde activiteiten de blauwe hersenen stimuleren. Activiteiten die we met volle aandacht doen, waarin we helemaal ondergedompeld worden, zorgen ervoor dat ons interne geroezemoes kalmeert. Zo’n gemoedstoestand word ook wel flow genoemd. In de natuur vallen veel overbodige prikkels weg (bliebjes van je telefoon, mailtjes, gesprekken van collega’s), waardoor we makkelijker in een flow komen. In de natuur wordt ons kalmeringssysteem geactiveerd, we krijgen een meer brede, zachte, softe focus, die onze uitgeputte bronnen van aandacht voeden. Het rode brein is juist meer doelgericht.
De onderzoekers gebruiken de term ‘Green mind’ voor het vinden van een optimale mix tussen een actief parasympathisch zenuwstelsel en een mild sympathisch zenuwstelsel van interesse en opwinding met slechts af en toe een alarmreactie. Een mix tussen ons blauwe en rode brein werkt het beste. Te veel een rood brein is verwoestend voor onze gezondheid.
Hoe kwam ik terug uit het bos?
Het kabbelende water kalmeert, de schoonheid van de natuur nu de bladeren felrood en oranje kleuren, geven me een gevoel van vreugde. Ik kwam thuis en voelde me goed, vrolijk, gesterkt, de mist in mijn hoofd was verdwenen. Ik wist hoe ik een lastig probleem aan wilde pakken. Na een dosis groen medicijn, ging ik achter mijn computer zitten schrijven met een heldere focus.
De natuur gaat niet alleen over het herstellen van moeheid. Het gaat ook over psychologisch welzijn, geluk, creativiteit en persoonlijke groei door het ontwikkelen van een band met de natuur. Hoe vaker ik in de natuur ben, des te sneller kan ik in stressvolle situaties schakelen naar mijn blauwe brein.
Hoe groen is jouw mind?
Gaat alle aandacht vanzelf naar je rode brein. Of geef je bewust aandacht aan je blauwe brein?
Vind je deze informatie interessant?
Ik geef coachtrajecten en trainingen in de natuur. Neem contact op voor een gratis intake, een coachwandeling in de natuur of een belafspraak: 06 41867501; oda@rewildyourself.nl
Bronnen:
* Jules Pretty, Mike Rogerson and Jo Barton, Green Mind Theory: How Brain-Body-Behaviour Links into Natural and Social Environments for Healthy Habits, Int. J. Environ. Res. Public Health 2017, 14(7), 706; doi:10.3390/ijerph14070706 //www.mdpi.com/1660-4601/14/7/706/htm
* Paul Gilbert, The Compassionate Mind, 2009,
* Daniel J. Siegel, Mindsight, The New Science of Personal Transformation, 2010
Recente reacties